Mùa xuân IPO trở lại

Từ đầu năm, thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng liên tục, với chỉ số VN-Index tăng hơn 30%, mức đỉnh cao mới trong lịch sử.

Thanh khoản thị trường cũng cải thiện rõ rệt với các tháng gần đây giá trị giao dịch thường xuyên trên mốc 1 tỷ USD/ngày và là thị trường có mức thanh khoản tốt nhất trong khu vực Đông Nam Á.

Theo nhận định của bà Tạ Thanh Bình, tổng giám đốc Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), khi thị trường chứng khoán sôi động như thời điểm hiện giờ, đây là cơ hội vàng cho các doanh nghiệp thực hiện IPO.

Nửa đầu năm 2025, dù chưa ghi nhận thương vụ IPO nào nhưng thay vào đó, hoạt động chuyển sàn và niêm yết mới các doanh nghiệp đã cổ phần hóa trở nên sôi động. Đơn cử, ngày 13.5.2025, hơn 1,79 tỷ cổ phiếu Vinpearl (VPL) chính thức niêm yết trên HoSE với tổng mệnh giá khỏang 17.933 tỷ đồng. Dù không huy động vốn mới, sự kiện Vinpearl lên sàn vẫn được xem là “tân binh khủng”, đóng góp đáng kể vào vốn hóa của sàn HoSE.

Cũng trong nửa đầu năm 2025 ghi nhận 4 doanh nghiệp chuyển từ UPCoM lên HoSE/HNX và thêm 2 công ty chưa niêm yết hoàn tất thủ tục đưa cổ phiếu lên sàn chính thức – cho thấy sự chuẩn bị cho “nguồn hàng” mới khi điều kiện thuận lợi.

Ông Nguyễn Thanh Lâm, giám đốc phòng nghiên cứu phân tích, khối khách hàng cá nhân của Maybank Investment Bank, kỳ vọng nửa cuối năm 2025, làn sóng IPO sẽ sôi động trở lại. Nhiều thương vụ lớn đã được lên kế hoạch và dự kiến thực hiện trước cuối năm.

Đáng chú ý nhất là Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) – công ty con của Techcombank – sẽ IPO tối đa 231,15 triệu cổ phiếu (11,11% vốn), dự kiến diễn ra trong quý 3.2025. Đây là một trong những đợt IPO quy mô lớn nhất thị trường với giá chào bán 46.800 đồng/cp, tương ứng huy động hơn 10.800 tỷ đồng.

Theo quy định, cổ phiếu TCBS sẽ phải niêm yết trong vòng 90 ngày sau IPO, đồng nghĩa khả năng TCBS lên sàn ngay trong quý 4.2025. Thương vụ IPO này được kỳ vọng tạo “cú hích” sau nhiều năm vắng bóng các thương vụ IPO lớn.

Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS) – công ty con của VPBank – cũng đang chuẩn bị kế hoạch IPO khi thị trường chứng khoán bước vào giai đoạn sôi động. Hội đồng quản trị VPBankS đã thông qua phương án lấy ý kiến cổ đông bằng văn bản, dự kiến thực hiện IPO ngay trong quý IV.2025. Thương vụ này được kỳ vọng trở thành một “bom tấn IPO” khác vào cuối năm, khi chỉ sau ba năm hoạt động, VPBankS đã vươn vào nhóm ba công ty chứng khoán có vốn chủ sở hữu lớn nhất thị trường với khoảng 18.200 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, nhiều công ty khác cũng có kế hoạch IPO có thể thực hiện trong cuối 2025 hoặc đầu 2026. Điển hình như Tập đoàn Hoa Sen (HSG) dự tính IPO hai công ty con là Ống thép Hoa Sen và Nhựa Hoa Sen. HAGL dự kiến IPO Công ty Chăn nuôi Gia Lai để huy động vốn mở rộng sau khi tái cơ cấu nợ.

Vinpearl sau khi niêm yết có thể tiếp tục chào bán cổ phần ra công chúng. Startup thời trang Coolmate từng công bố kế hoạch IPO năm 2025. BW Industrial trong lĩnh vực bất động sản khu công nghiệp cũng đang lên kế hoạch IPO tại Việt Nam.

Ở khối doanh nghiệp nhà nước, sau Becamex IDC (BCM), các thương vụ lớn được kỳ vọng gồm kế hoạch tăng vốn của Vietnam Airlines và các đợt thoái vốn của SCIC tại doanh nghiệp đầu ngành. Bên cạnh đó, những “ông lớn” đã lên UPCoM nhiều năm có thể chuyển sàn HoSE trong giai đoạn này như Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) và Masan Consumer (MCH).

Các doanh nghiệp đẩy mạnh kế hoạch huy động vốn trong bối cảnh cổ phiếu được định giá hấp dẫn. Thị trường tăng trưởng giúp nâng cao định giá các doanh nghiệp, tạo “thiên thời” cho IPO bán được giá tốt và niềm tin nhà đầu tư vào các thương vụ mới.

Ngoài ra, Việt Nam đang tiến gần tới việc nâng hạng lên thị trường mới nổi. FTSE Russell có thể công bố sớm nhất trong đầu tháng 10.2025. Ông Lâm cho rằng, bối cảnh này tạo động lực lớn cho hoạt động IPO: doanh nghiệp kỳ vọng huy động được vốn ngoại, còn nhà đầu tư nước ngoài mong muốn thêm nhiều cổ phiếu mới chất lượng để giải ngân.

Thêm vào đó, tháng 5.2025, hệ thống giao dịch mới KRX chính thức vận hành, hướng đến rút ngắn chu kỳ thanh toán và tăng cường năng lực giao dịch cho thị trường Việt Nam. Cùng với đó, nhiều cải tiến chính sách được triển khai nhằm tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp IPO/niêm yết. Dự thảo sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP trong Luật Chứng khoán bổ sung quy định tích hợp quy trình IPO với niêm yết. Thời hạn niêm yết sau IPO rút ngắn còn 30 ngày so với tối thiểu 90 ngày trước đây, giúp cổ phiếu có thể lên sàn ngay sau IPO.

Chính phủ đang đẩy mạnh tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2022-2025. Theo kế hoạch, đến 2025 Nhà nước sẽ giảm số doanh nghiệp 100% vốn xuống còn 195 từ 478 doanh nghiệp cuối 2022. Như vậy số lượng doanh nghiệp nhà nước cần cổ phần hóa và IPO/niêm yết còn lại là rất lớn.

Ông Lâm còn cho biết thêm sau giai đoạn trầm lắng, nhiều tập đoàn tư nhân đang có nhu cầu huy động vốn cổ phần để mở rộng kinh doanh thay vì dựa chủ yếu vào vay nợ. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang rất sôi động sẽ tạo động lực cho doanh nghiệp “lên sàn”.

Theo ông, mỗi đợt IPO thành công đồng nghĩa với việc thị trường đón nhận hàng hóa mới (cổ phiếu niêm yết mới), giúp tăng vốn hóa và độ sâu của thị trường. Việc nhiều doanh nghiệp lớn IPO và niêm yết, bao gồm cả doanh nghiệp nhà nước và tư nhân sẽ mở rộng đáng kể quy mô thị trường, bổ sung thêm lựa chọn cổ phiếu chất lượng cao cho nhà đầu tư.