Vừa qua, tập đoàn Alibaba đã khiến các nhà đầu tư bất ngờ khi thông báo công ty con về dịch vụ đám mây sẽ tạm hoãn phát hành công khai lần đầu (IPO), cũng như đồng sáng lập Jack Ma (Mã Vân) có dự định bán một số cổ phần. Thông tin này đã khiến niềm tin vào tập đoàn này giảm xuống, dấy lên nghi ngại về đợt tái cấu trúc mà Alibaba công bố hồi tháng 10. 2023.
Điều này khiến cổ phiếu niêm yết tại hai sàn giao dịch Hong Kong và New York của Alibaba giảm lần lượt 10,4% và hơn 9%, lấy đi hơn 20 tỉ USD giá trị vốn hóa thị trường của công ty này. Các nhà đầu tư không hài lòng với kết quả tài chính của quý kinh doanh tính đến tháng 9.2023, trong đó hé lộ ban lãnh đạo Alibaba đã tạm hoãn kế hoạch tách công ty con Cloud Intelligence Group ra hoạt động độc lập.
Trong một hồ sơ khác gửi lên ủy ban giao dịch và chứng khoán Mỹ (SEC), Alibaba cho biết hai công ty tư nhân có liên hệ với quỹ tín thác gia đình của Jack Ma có kế hoạch bán số cổ phiếu trị giá gần 900 triệu USD trong Alibaba. Theo thống kê của Forbes, Jack Ma hiện là người giàu thứ sáu Trung Quốc với giá trị tài sản 25,1 tỉ USD.
Người phát ngôn của Alibaba không phản hồi yêu cầu đưa ra bình luận.
Quyết định tạm hoãn IPO trái ngược với thông báo của Cloud Intelligence Group đưa ra vào tháng 5.2023. Khi đó, Cloud Intelligence Group cho biết sẽ tách khỏi công ty mẹ Alibaba để hoạt động độc lập trong 12 tháng tới và niêm yết cổ phiếu riêng.
Alibaba cho rằng công ty tạm dừng tách riêng và IPO cho Cloud Intelligence Group có ảnh hưởng từ việc Mỹ kiểm soát hoạt động xuất khẩu. Việc Mỹ ban hành quy định mới để hạn chế hơn nữa hoạt động xuất chip tiên tiến sang Trung Quốc đã ảnh hưởng đến Cloud Intelligence Group.
Trong một cuộc họp với các nhà phân tích vào ngày 16.11, ban lãnh đạo Alibaba cho biết tập đoàn này vẫn sẽ đầu tư vào mảng điện toán đám mây. Cloud Intelligence Group sẽ tiếp tục có giám đốc điều hành và hội đồng quản trị riêng, một phần trong kế hoạch tái cấu trúc của Alibaba công bố lần đầu vào tháng 3.2023.
Tuy vậy, các nhà phân tích nhận định Cloud Intelligence Group còn đứng trước nhiều thách thức hơn quy định hạn chế xuất khẩu của Mỹ, mặc dù đây là yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng cung cấp các sản phẩm về trí tuệ nhân tạo (AI) do công ty cần chip để xử lý dữ liệu. Mặc cho những khó khăn này, Cloud Intelligence Group vẫn là nhà cung cấp dịch vụ đám mây dẫn đầu thị phần tại Trung Quốc, tăng trưởng dưới 10%.
Để quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng hai chữ số sẽ là nhiệm vụ khó khăn đối với Cloud Intelligence Group, khi đối mặt với những đối thủ như Huawei và Tencent, bên cạnh việc các doanh nghiệp ít đầu tư vào công nghệ thông tin giữa bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc chững lại.
“Mảng kinh doanh đám mây của Alibaba đang ở vị thế khó khăn. Tốc độ tăng trưởng dưới 10% và công ty không có nhiều động lực từ trí tuệ nhân tạo,” Ke Yan, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu của công ty DZT Research đặt tại Singapore, cho biết.
Do đó, ban lãnh đạo của Alibaba cho biết đang tập trung vào các dịch vụ đám mây công cộng (public cloud), lĩnh vực dễ dàng mở rộng quy mô hơn so với những dự án độc lập mà Cloud Intelligence Group đang theo đuổi để tạo động lực cho việc kinh doanh.
Những dự án độc lập này có thể gồm xây dựng dịch vụ đám mây đặc thù dành cho các khách hàng, như chính quyền địa phương và có biên lợi nhuận thấp, Wang Xiaoyan – nhà phân tích làm việc tại Thượng Hải của công ty nghiên cứu 86Research, cho biết.
Wang Xiaoyan tin rằng Cloud Intelligence Group đang có chiến lược đúng đắn.
Kenny Ng, nhà chiến lược về chứng khoán làm việc tại Hong Kong của Everbright Securities, nhận định các nhà đầu tư sẽ phải đợi thêm một vài quý nữa để đánh giá triển vọng của Cloud Intelligence Group. Trong quý 2.2023, mảng kinh doanh đám mây tăng 2% lên 3,8 tỉ USD so với cùng kỳ năm 2022. Trong khi đó, tổng doanh thu hợp nhất của Alibaba đạt 30,8 tỉ USD, tăng trưởng 9%.
Hiện vẫn chưa có thông tin về thời điểm Cloud Intelligence Group sẽ chính thức niêm yết cổ phiếu. Theo Shen Meng, giám đốc quản lý làm việc tại Bắc Kinh làm việc tại ngân hàng đầu tư Chanson & Co., quy định về bảo mật dữ liệu mới của Trung Quốc có thể là rào cản để công ty niêm yết cổ phiếu tại sàn giao dịch Hong Kong. Hồi tháng 9.2023, Bloomberg đưa tin Cloud Intelligence Group sẽ có mức định giá 55 tỉ USD nếu niêm yết tại Hong Kong.
“Tôi nghĩ rằng Cloud Intelligence Group gần như sẽ không niêm yết cổ phiếu ngoài Trung Quốc do quy định về bảo mật dữ liệu, Shen Meng chia sẻ. Shen Meng cho biết thêm, các cơ quan quản lý Trung Quốc mong muốn những nhà cung cấp dịch vụ đám mây niêm yết tại quốc gia này để có thể giám sát dữ liệu chặt chẽ hơn.
Trong lúc này, Alibaba cho biết cũng đã tạm dừng kế hoạch IPO cho chuỗi siêu thị Freshippo. Tuy vậy, các nhà phân tích cho rằng quyết định tạm hoãn đã phần nào được dự đoán khi sức mua giảm, đồng nghĩa giá trị vốn hóa thị trường của Freshippo sẽ không đạt kỳ vọng.
Để xoa dịu các nhà đầu tư đang đặt kỳ vọng vào lợi nhuận từ việc Alibaba niêm yết cổ phiếu cho các đơn vị trực thuộc quy mô nhỏ hơn, tập đoàn này thông báo chia cổ tức hằng năm lần đầu tiên với tổng giá trị vào khoảng 2,5 tỉ USD.
Biên dịch: Minh Tuấn
