Tỷ phú đang “so găng” sòng phẳng với Netflix tại Nhật Bản là ai?

Năm 2021, các điều khiển Tivi có nút riêng cho ứng dụng U-Next đã rất phổ biến tại Nhật Bản, cho phép người dùng truy cập dịch vụ streaming nội địa đình đám này chỉ bằng một cái nhấn nút. Kể từ đó, U-Next đã vượt qua Amazon Prime Video để trở thành đối thủ lớn nhất của Netflix tại Nhật Bản tính theo thị phần, theo dữ liệu từ công ty nghiên cứu GEM Partners có trụ sở tại Tokyo.

Với số lượng khách hàng đăng ký 4,6 triệu người (tính đến tháng 2.2025), U-Next vẫn chỉ là “tay chơi nhỏ” so với những gã khổng lồ toàn cầu sở hữu hàng trăm triệu người dùng trên khắp thế giới. Nhưng công ty này tự hào đang sở hữu một trong những thư viện nội dung địa phương phong phú nhất, bao gồm chương trình của các đài truyền hình Nhật Bản như TBS Holdings và TV Tokyo Holdings.

Người dùng U-Next còn được hưởng nhiều ưu đãi khác từ các phim bom tấn Hollywood mới nhất, tường thuật trực tiếp các buổi hòa nhạc, giải bóng đá Ngoại hạng Anh cho đến các loạt phim đình đám như The White Lotus cùng khả năng truy cập trực tuyến vào sách điện tử, truyện tranh và tạp chí. Gói đăng ký còn kèm theo điểm thưởng hằng tháng có thể dùng để mua vé xem phim…

Chiến lược “lấy lòng người dùng” như vậy đã giúp dịch vụ streaming thuộc sở hữu của công ty đã niêm yết U-Next Holdings trở thành một cái tên quen thuộc tại Nhật. Nhưng Yasuhide Uno, vị CEO 61 tuổi đã tạo dựng nên đế chế trị giá 2,6 tỷ USD này từ một doanh nghiệp gia đình rối ren, vẫn không muốn dừng ở đó. Ông đang hướng đến mục tiêu đầy tham vọng: tăng doanh thu lên hơn gấp ba, cán mốc 1.000 tỷ yên (khoảng bảy tỷ USD) từ nay đến năm 2035.

“Với tôi, đó không chỉ là con số,” Uno chia sẻ trong văn phòng giản dị của mình tại trụ sở công ty gần ga Meguro sầm uất ở Tokyo. “Nếu chúng tôi duy trì tốc độ tăng trưởng 10% mỗi năm, mục tiêu ngàn tỷ yên là hoàn toàn khả thi.”

Hiện tại, U-Next dường như đang đi đúng hướng. Trong năm tài chính kết thúc vào tháng 8.2024, họ ghi nhận mức tăng trưởng hai chữ số: doanh thu tăng 18%, đạt 326,8 tỷ yên; lợi nhuận ròng tăng 40%, đạt 15,4 tỷ yên. Công ty kỳ vọng sẽ duy trì đà tăng này đến hết năm nay với mục tiêu doanh thu 360 tỷ yên và lợi nhuận ròng 16,7 tỷ yên.

Các nhà đầu tư lạc quan đã đẩy giá cổ phiếu U-Next tăng gần 40% trong một năm qua, giúp giá trị tài sản ròng của Uno tăng theo tương ứng, đạt khoảng 1,6 tỷ USD, giúp ông nắm giữ vị trí 34  trong danh sách những người giàu nhất Nhật Bản.

Nhưng trên thực tế, U-Next còn có nhiều mảng kinh doanh đóng góp lợi nhuận hoạt động cao hơn mảng giải trí, dù ít được biết đến hơn, chẳng hạn như dịch vụ nhạc nền phát qua loa hệ thống, máy POS, dịch vụ công nghệ thông tin và điện toán đám mây, robot phục vụ cho khoảng 860 ngàn cửa hàng, nhà hàng, khách sạn và bệnh viện trên khắp Nhật Bản.

U-Next cũng cung cấp dịch vụ Internet băng thông rộng và năng lượng tái tạo cho các hộ gia đình và doanh nghiệp, đồng thời mở rộng sang lĩnh vực thanh toán và bất động sản.

Giới phân tích đánh giá U-Next ít bị ảnh hưởng bởi các biến động trong nước và toàn cầu, do phần lớn doanh thu đến từ các hợp đồng thuê bao theo kỳ hạn. “Khoảng 80% doanh thu của công ty là doanh thu định kỳ, chúng có xu hướng tăng trưởng ổn định khi số lượng khách hàng tăng,” chuyên gia Naoto Takahashi từ công ty chứng khoán Aizawa viết trong một báo cáo tháng 4.2025 gửi nhà đầu tư.

Như đã nói, tham vọng của Uno còn vượt xa những con số tài chính. Ông muốn để lại di sản bằng cách nâng tầm U-Next lên một biểu tượng của giới doanh nghiệp Nhật Bản.

“Tôi vẫn bảo tôi muốn công ty trở thành một thương hiệu thiết yếu, đại diện cho Nhật Bản, một cái tên được biết đến, được tin cậy và được người Nhật kỳ vọng cũng như yêu thương,” ông nói.

•  •  •

Hai mươi năm vừa qua là chặng đường đầy biến động đối với Yasuhide Uno kể từ khi ông tiếp quản vị trí của người cha quá cố vào năm 1998. Cha ông, Mototada Uno, thành lập công ty tại Osaka vào năm 1961, chuyên cung cấp nhạc nền qua dây cáp cho các cửa hàng và nhà hàng. Tên cũ là Osaka Yusen Broadcasting, công ty gia đình này đã mở rộng phạm vi phủ sóng ra toàn quốc với 80% thị phần. Nhưng Uno khẳng định ông chưa từng có ý định nối nghiệp gia đình.

“Tuyệt đối không,” ông nói dứt khoát. “Cha tôi cũng không mặn mà chuyện thừa kế. Tôi luôn nghĩ mình sẽ tự thành lập và điều hành công ty riêng. Tôi nghĩ anh trai tôi (Yasuhiko) mới là người tiếp quản nếu có chuyện kế thừa.”

Sau khi học luật tại Đại học Meiji Gakuin, Uno làm việc cho một hãng phát triển bất động sản chuyên xây chung cư tại Tokyo. Đến năm 1989, ông đồng sáng lập kiêm vai trò CEO tại công ty dịch vụ tuyển dụng Intelligence. Tuy nhiên, khi cha ông bất ngờ bị chẩn đoán mắc ung thư giai đoạn cuối ở tuổi 63, ông đã quay sang nhờ cậy người con trai út.

“Bác sĩ nói cha tôi chỉ còn sống được ba tháng,” Uno nhớ lại. “Tôi nghĩ ông tin rằng vì tôi đã từng khởi nghiệp và chuẩn bị niêm yết công ty, nên tôi đã sẵn sàng để làm lãnh đạo.”

Thế nhưng, Uno hoàn toàn không chuẩn bị cho những rắc rối theo sau đó. Hệ thống dây cáp được công ty sử dụng để truyền nhạc được treo trên cột điện mà không có sự cho phép từ chính quyền địa phương hay các công ty tiện ích.

Ngoài ra, khi đó họ còn “dính” khoản nợ khổng lồ lên đến 80 tỷ yên, với các khoản vay được cha ông bảo lãnh cá nhân. Uno mất vài năm để xin phép sử dụng hơn bảy triệu cột điện từ Bộ Bưu chính và Viễn thông Nhật Bản và phải nộp 50 tỷ yên chi phí tích lũy chưa thanh toán từ nhiều năm trước. Công tác trả nợ của Uno kéo dài suốt nhiều năm sau đó.

Sau khi xử lý xong mớ hỗn độn, Uno bắt đầu mở rộng ra khỏi lĩnh vực nhạc nền. Năm 2000, ông đổi tên công ty thành Yusen Broad Networks, đánh dấu bước đi chiến lược: nâng cấp hệ thống cáp để triển khai dịch vụ internet băng thông rộng sử dụng cáp quang thương mại đầu tiên trên thế giới, khởi đầu từ Tokyo và sau đó mở rộng ra toàn quốc. Uno tin tưởng rằng internet sẽ “thay đổi xã hội” và streaming nội dung video sẽ là xu hướng lớn tiếp theo.

“Từ những ngày đầu của làn sóng internet tại Nhật, tôi đã thấy Uno-san (cách gọi kính ngữ trong tiếng Nhật) có tầm nhìn về sức mạnh kết nối, đặc biệt là khả năng cách mạng hóa ngành giải trí thông qua dịch vụ streaming,” Hiroshi Mikitani, nhà sáng lập kiêm CEO của tập đoàn thương mại điện tử Rakuten, chia sẻ qua email. “Ông ấy là một trong những nhà lãnh đạo kiên trì nhất tôi từng biết.”

Mikitani và Uno đã hợp tác ra mắt nền tảng nội dung trả phí vào năm 2001 có tên Showtime, trước cả khi Netflix ra mắt dịch vụ streaming đến sáu năm, với nội dung phim, drama, anime và thể thao. (Năm 2009, Rakuten mua lại 50% cổ phần của Osaka Yusen Broadcasting trong Showtime với giá 1,8 tỷ yên; khi đó nền tảng đã có 60.000 tựa nội dung và 1,1 triệu người dùng.)

Uno tiếp tục “tất tay” với mảng streaming. Năm 2005, ông đổi tên công ty thành Usen và ra mắt GyaO, một nền tảng phát video miễn phí (có quảng cáo), cung cấp chương trình truyền hình trong nước, phim ảnh và nội dung quốc tế.

Hai năm sau, Uno tung ra dịch vụ trả phí có tên GyaO Next, tiền thân của U-Next ngày nay. (GyaO nhanh chóng lọt vào mắt xanh của Yahoo! Nhật Bản, hãng này chi 530 triệu yên để mua lại 51% cổ phần  công ty vào năm 2009 với mục tiêu xây dựng một trong những nền tảng phát video lớn nhất Nhật Bản.)

Tuy nhiên, khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu ập đến, Usen cũng lao dốc. Chỉ trong hai năm tính đến tháng 8.2009, công ty ghi nhận khoản lỗ hơn 113 tỷ yên, chủ yếu do những thương vụ thâu tóm có phần “bạt mạng” của Uno  gồm công ty tuyển dụng Intelligence và công ty phân phối nhạc/karaoke BMB, dẫn đến các khoản thâm hụt lớn. Đến năm 2010, các ngân hàng chủ nợ không còn kiên nhẫn và buộc Uno phải từ chức.

Uno từng niêm yết Intelligence trên sàn Jasdaq vào năm 2000, biến nó thành công ty con trực thuộc Usen vào năm 2009 nhưng rồi buộc phải bán lại cho quỹ đầu tư KKR với giá 32,5 tỷ yên đúng một năm sau đó.

Theo sách An Entrepreneur’s Courage: The Rise and Fall of Yasuhide Uno’s Ventures (nói về những thăng trầm kinh doanh của Uno) do Hiroshi Kodama xuất bản năm 2020, ông đã phải chịu sức ép rất lớn từ các ngân hàng do lo ngại vi phạm điều kiện tín dụng, nên họ buộc ông phải từ bỏ chức vụ trong lúc lo trả nợ.

“Từ những ngày đầu của làn sóng internet tại Nhật, tôi đã thấy Uno-san (cách gọI KÍNH NGỮ trong tiếng Nhật) có tầm nhìn về sức mạnh kết nối”

---

Uno sau này từng chia sẻ trong các buổi phỏng vấn rằng ông rất chật vật để vượt qua cú sốc này. Nhưng chính sự thành thật đó lại khiến ông được người khác nể trọng.

“Mọi người thường nói họ được truyền cảm hứng (từ chuyện của tôi),” Uno kể. “Người ta học được nhiều hơn từ một lãnh đạo từng thất bại nhiều lần, thay vì ai đó chỉ toàn gặp thuận buồm xuôi gió.”

Khi rời Usen, Uno đàm phán thành công một thỏa thuận trị giá 10 triệu yên để mua lại hai mảng kinh doanh thua lỗ của tập đoàn: dịch vụ streaming thu phí và dịch vụ internet cá nhân. Hai mảng này được đặt trong công ty mới mang tên U-Next, tách từ Usen.

Lần này, vận may đã đứng về phía Uno. Khi độ phủ internet tại Nhật tăng nhanh, cả hai mảng kinh doanh đều dần ổn định. Đến năm 2014, U-Next đã đủ “cứng cáp” để lên sàn Mothers, sàn dành cho các công ty khởi nghiệp trên Sở Giao dịch Chứng khoán Tokyo.

Năm 2017, Uno dàn xếp một thương vụ sáp nhập phức tạp để giành lại quyền kiểm soát Usen và chức CEO bằng cách tận dụng gần 2/3 cổ phần của ông tại U-Next cùng với khoảng 30% cổ phần còn lại tại Usen. Kết quả, Uno nắm giữ khoảng 70% tổng cổ phần của công ty hợp nhất mang tên Usen-Next Holdings, mà ông đã đổi tên thành U-Next Holdings vào năm ngoái. (Hiện nay Uno sở hữu chưa tới 60% cổ phần.)

Uno tin rằng thị trường streaming tại Nhật, vốn bùng nổ trong thời kỳ đại dịch, vẫn còn nhiều tiềm năng. Công ty nghiên cứu GEM Partners dự đoán thị trường này sẽ tăng hơn 50%, đạt gần 790 tỷ yên doanh thu vào năm 2029 so với 526 tỷ yên năm ngoái. Khi so sánh với thị trường Mỹ, Uno thấy dư địa phát triển còn rất lớn.

Tại Nhật, theo GEM, chỉ khoảng 40% người dân có đăng ký dịch vụ streaming trả phí, với trung bình 1,8 dịch vụ mỗi hộ gia đình. Trong khi đó, theo báo cáo Digital Media Trends của Deloitte (tháng 3.2025), có đến 90% hộ gia đình Mỹ đăng ký ít nhất một dịch vụ, với trung bình mỗi hộ gia đình dùng bốn nền tảng.

Uno thừa nhận người dùng Nhật Bản vốn quen với việc tiếp cận nội dung miễn phí, nhưng ông vẫn tin rằng thị trường có thể đạt mức thâm nhập 60%.

Mục tiêu của U-Next là đạt 10 triệu người đăng ký trong vòng 10 năm tới, tương đương với lượng thuê bao hiện tại của Netflix Nhật Bản. Tuy nhiên, mức giá rất cạnh tranh của đối thủ Mỹ là trở ngại lớn: gói không giới hạn của U-Next có giá 2.189 yên/tháng đang cao hơn nhiều so với gói tiêu chuẩn không quảng cáo của Netflix (1.590 yên) và hơn gấp đôi gói rẻ nhất có quảng cáo (890 yên).

“Giá cao, nhưng người dùng U-Next được xem phim mới ra rạp… rồi đọc được cả manga nữa,” CEO GEM Aya Umezu nhận định.

“Nếu xét về số người dùng, vượt Netflix là khó, nhưng về doanh thu thì hoàn toàn khả thi nhờ giá thuê bao cao.” Umezu bổ sung rằng U-Next có lượng nội dung “áp đảo.”

Năm ngoái, công ty đã ký thỏa thuận với Warner Bros. Discovery để phát các thương hiệu trên nền tảng Max như Discovery Channel, Animal Planet và HBO.

Hiện Uno cũng thừa nhận mục tiêu 10 triệu thuê bao khó đạt được nếu chỉ bám sát mô hình kinh doanh hiện tại. “Ngành của chúng tôi như một đại dương đỏ. Những công ty không thể trụ vững sẽ sáp nhập với nhau, điều đó đã và đang diễn ra,” ông nói.

Năm 2023, ông đạt được một thương vụ quan trọng giúp tăng đáng kể nội dung Nhật Bản cho U-Next, mang lại cho công ty một cơ hội tiềm năng để cạnh tranh với các ông lớn. Cụ thể, một thương vụ hoán đổi cổ phần với Premium Platform Japan (sở hữu bởi TBS, TV Tokyo và các bên khác), đơn vị vận hành nền tảng trả phí Paravi, đã mang về thêm người dùng và quyền truy cập khoảng 19.000 tựa phim, bao gồm cả các chương trình truyền hình nổi tiếng. 

“Người ta học được nhiều hơn từ một lãnh đạo từng thất bại nhiều lần, thay vì ai đó chỉ toàn gặp thuận buồm xuôi gió.”

---

Ngoài mảng streaming, U-Next còn muốn đẩy mạnh các lĩnh vực kinh doanh khác, tận dụng đội ngũ bán hàng 2.000 người và 1.000 kỹ thuật viên để bán chéo dịch vụ và mở rộng tại các phân khúc vẫn còn dư địa.

Ví dụ, hiện chưa đến 1/3 bệnh viện và chưa đến 1/4 khách sạn tại Nhật sử dụng máy thanh toán của U-Next. Năm ngoái, công ty đã chi gần 5,8 tỷ yên để mua lại NetMove, một đơn vị cung cấp dịch vụ thanh toán nhằm mở rộng mạng lưới thanh toán không tiền mặt, bổ sung vào hệ sinh thái máy POS sẵn có.

Uno cũng đặt mục tiêu mở rộng ra thị trường quốc tế một cách thận trọng. Trong lĩnh vực streaming, quan hệ hợp tác với Warner được mở rộng, cho phép công ty Mỹ phát nội dung của U-Next ra toàn cầu.

Tháng hai năm nay, U-Next lập công ty con tại Malaysia để phát triển và nhượng quyền một chuỗi nhà hàng Halal (tiêu chuẩn Hồi giáo) trực tuyến. Trước đó vào năm 2022, U-Next cũng tham gia mảng thực phẩm với thương vụ mua lại dịch vụ giao thức ăn WannaEat (tên cũ là Virtual Restaurant), giá trị thương vụ không được tiết lộ.

“Tôi hiểu rất rõ việc mở rộng ra nước ngoài không dễ dàng gì,” ông nói.

Uno từng vượt qua những thử thách còn khó khăn hơn thế. Sau khi rời Usen, ông đam mê bộ môn ba môn phối hợp (triathlon) và cuối cùng đủ điều kiện tham dự Giải vô địch thế giới Triathlon đường dài năm 2015 tại Thụy Điển, nơi ông cán đích thành công.

Trải nghiệm khắc nghiệt ấy đã dạy cho ông bài học có lẽ đã giúp ông vượt qua những biến cố khác trong kinh doanh: “Khi tập luyện các môn thể thao giàu tính thử thách, bạn sẽ dần hiểu rằng, dẫu khó đến mấy, mọi chuyện rồi cũng kết thúc.” 

Không dừng lại ở việc đưa nội dung phát trực tuyến đến hàng triệu hộ gia đình Nhật Bản, Uno còn lấn sân sang lĩnh vực điện ảnh.

Vốn mê phim, ông thường xem từ một đến hai bộ phim mỗi đêm thời còn là sinh viên đại học, nên vào năm 2019, Uno thành lập hãng phim riêng mang tên Uno Films. Bộ phim đầu tay (và duy nhất tính đến nay) là The Wandering Moon ra mắt năm 2022, kể về tình bạn định mệnh của một đôi nam thanh nữ tú đã nhận được sáu đề cử tại Giải thưởng Viện Hàn lâm Nhật Bản, bao gồm hạng mục cho Nam và Nữ diễn viên chính xuất sắc. Công ty cho biết hiện đang có thêm nhiều dự án khác chờ triển khai nhưng từ chối chia sẻ chi tiết.

Uno nói ông chưa có ý định từ bỏ vai trò điều hành chính. Tuy nhiên, ông đang chuẩn bị thế hệ kế thừa thông qua một chương trình đào tạo nội bộ kéo dài một năm. (Hai người con trưởng thành của ông không tham gia công ty.)

Mỗi tháng, chương trình tập trung vào các chủ đề như xây dựng chiến lược kinh doanh và phát triển kỹ năng lãnh đạo. Người tham gia sẽ phân tích sách kinh doanh và các tình huống thực tiễn. Chương trình đã được triển khai hai năm; Uno trực tiếp tham dự khoảng một nửa số buổi và chia sẻ về những bài học mà cá nhân ông đúc rút.

“Uno-san đã vượt qua những giông bão thường đánh gục phần lớn doanh nghiệp,” nhà sáng lập kiêm CEO Rakuten Hiroshi Mikitani nhận xét. “Sự kiên cường và sức tập trung không lay chuyển của ông là nguồn cảm hứng cho tôi và cho mọi nhà lãnh đạo doanh nghiệp.”

Biên dịch: Hoàng Thi — Biên tập: Trí Vương
Nội dung đã được đăng trên Tạp chí Forbes Việt Nam số tháng 7/8.2025