Từ ChatGPT hình dung về tương lai mới

Lê Hoàng Uyên Vy: Trusting Social là một công ty dẫn đầu trong lĩnh vực chấm điểm tín dụng, từ khi trí tuệ nhân tạo tổng hợp (AGI) và ChatGPT xuất hiện, Trusting Social thay đổi như thế nào?

Nguyễn An Nguyên: Trusting Social có khoảng 10 năm trong lĩnh vực học máy dựa trên dữ liệu lớn cùng với trung tâm nghiên cứu sâu về AI nên tất nhiên hiểu rõ làn sóng mới này. Tuy nhiên, khi trải nghiệm ChatGPT, chúng tôi còn phải thay đổi rất lớn. Bởi ngay cả giới nghiên cứu về AI cũng không thể tưởng tượng được khoảng cách đến AGI lại nhanh và gần như thế. Và hiện nay trên thế giới, ngay cả những người tiên phong trong làn sóng này cũng đang ngỡ ngàng, bối rối và trăn trở về chuyện chúng ta có đang đi quá nhanh hay không.

Chúng tôi đang thực hiện quá trình chuyển đổi để đưa Trusting Social thành tổ chức hàng đầu về nền tảng AGI ở châu Á. Quá trình đó đang diễn ra ở tất cả các bộ phận từ vận hành đến nhân sự, phân tích dữ liệu và nghiên cứu AI. Điều thứ hai chúng tôi đang làm là nghĩ về sản phẩm. Bản thân tôi mong ước đem đến sản phẩm tiện lợi hơn, rẻ tiền hơn và tinh tế hơn đến hàng tỉ người tiêu dùng bình dân. ChatGPT cho chúng tôi cơ hội đó, phục vụ người nghèo với đầy đủ thông tin tài chính, tín dụng với chi phí vài ngàn đồng/tháng. Đó chính là một cuộc cách mạng về chi phí.

Vì thế chúng tôi dành rất nhiều sức lực để phát triển sản phẩm dựa trên AGI. Chúng tôi cũng phải tư duy lại về ngành ngân hàng với giả định AGI là nòng cốt và nền tảng. Ban lãnh đạo phải dành phần lớn thời gian để hình dung về tương lai. Chúng tôi làm hằng ngày, bản thân tôi cũng ngủ ít đi rất nhiều từ lúc ChatGPT ra đời.

Lê Hoàng Uyên Vy: Sự tiến hóa của AI bắt đầu từ trí tuệ nhân tạo hẹp (ANI), đến quá trình AGI và thời gian từ AGI đến mức siêu trí tuệ (ASI) dự báo sẽ rất nhanh. Ông suy nghĩ thế nào về điều đó?

Nguyễn An Nguyên: Có một số bài kiểm tra về mức độ trưởng thành của AI, phổ biến nhất là Turing Test. ChatGPT và GPT-4 đã vượt qua bài kiểm tra đó. Bài kiểm tra đó rất đơn giản, ví dụ như chúng ta chat với robot mà không phân biệt được đó là robot hay người. ChatGPT đã hoàn thành bài test tương đối xuất sắc nên có thể xem ChatGPT và GPT-4 là phiên bản đầu tiên, beta hoặc chính là AGI.

Con đường phát triển của AI đầu tiên sẽ đi qua mức AGI, tức là một cỗ máy có thể tư duy trừu tượng, giải quyết vấn đề, tự học kinh nghiệm và học rất nhanh trong nhiều ngành khác nhau, không cần phải xây dựng mô hình riêng cho ứng dụng và ngôn ngữ. Giai đoạn mà ChatGPT ngang với người, hoặc bằng 80-90% nhân loại thì cực kỳ thú vị bởi vì tất cả các tổ chức, công ty đều có chuyển đổi, tăng năng suất lao động lên 5-10 lần hoặc hơn. Chúng ta đã bước qua ngưỡng cửa này ở cấp độ nhân loại.

Giai đoạn kế tiếp, một khi ChatGPT có thể vượt trội hơn 90% nhân loại rồi thì câu hỏi liệu có tiến tới hơn 99,9% nhân loại hay không và đến bao giờ hơn hẳn toàn bộ nhân loại. Khi trăn trở về chuyện giúp người nghèo thay đổi, với chúng tôi đây là mong ước và đầu tư nhiều năm nay, nhưng bây giờ cơ hội đó đã hiển hiện như cuộc cách mạng.

Nó là nguồn cảm hứng mà đối với những người làm AI, là giấc mơ biến thành hiện thực chỉ qua một đêm. Nhưng khi AI vượt qua trí tuệ toàn bộ nhân loại thì đó là giai đoạn rất hưng phấn, đồng thời cũng kèm bất trắc đến mức mà xã hội chưa bao giờ trải qua.

Chúng ta xây dựng xã hội lấy con người làm trung tâm, thỏa mãn cái tôi, nhu cầu, ham muốn, sáng tạo và nguồn cảm hứng nên trong thế giới siêu trí tuệ, AI hơn tất cả chúng ta cộng lại, thì loài người sẽ cộng sinh với AI như thế nào. Đây là câu hỏi mà các bộ óc vĩ đại nhất loài người rất lo lắng, phân tích và nhiều người nói rằng cần nhiều thời gian hơn để hiểu về vấn đề này.

Lê Hoàng Uyên Vy: Chỉ vừa vài ngày sau khi OpenAI công bố GPT-4 thì Elon Musk và các chuyên gia đầu ngành phải viết tâm thư gửi cho cộng đồng nói rằng hãy chậm lại, ít nhất sáu tháng trước khi phát triển GPT-5 để có thời gian cho mọi người cùng nhau suy nghĩ nên kiểm soát và đảm bảo sự an toàn thế nào. Liệu chúng ta có đang ở vào thời kỳ cuối cùng của khủng long như 66 triệu năm trước vào cuối kỷ Phấn trắng (kỷ Creta)?

Nguyễn An Nguyên: Ở đây có hai giai đoạn: giai đoạn AI bằng con người là giai đoạn siêu tuyệt vời, đó là mùa thu rất đẹp và sau đấy là mùa đông hay mùa xuân thì chưa ai có thể biết được. Nếu mất 10 năm để đến giai đoạn siêu trí tuệ thì chúng ta có đủ thời gian thích nghi, nhưng nếu không may chỉ còn hai năm nữa thì sự đảo lộn của xã hội này ghê gớm lắm, hơn cả Thế chiến 2, hơn cả việc tìm ra châu Mỹ. Nó là sự đảo lộn mà loài người chưa từng gặp, là “sự hủy diệt mang tính sáng tạo” mà chúng ta không thể tưởng tượng được.

Lê Hoàng Uyên Vy: Trong bức tranh lớn bây giờ có ba lớp chính, đầu tiên là cơ sở hạ tầng, sau đó là các mô hình nền tảng cho GPT-4 và ứng dụng. Các tập đoàn lớn toàn cầu hiện chạy đua xây dựng cơ sở hạ tầng và mô hình nền tảng, vậy cơ hội nào cho các doanh nghiệp Việt Nam?

Nguyễn An Nguyên: Không nên đề cao quá các thách thức về phần cứng hay mô hình nền tảng vì phần cứng bây giờ có thể thuê ngoài. Còn mô hình thu thập toàn bộ trí thức của nhân loại nhất định là rất tốn kém nhưng sau ChatGPT và GPT-4, đã có những mô hình rẻ hơn rất nhiều. Vấn đề là chúng ta chưa hiểu tại sao GPT-4 lại hiệu quả khủng khiếp vậy nên chúng ta cần đưa nhiều dữ liệu vào, tăng cấu hình lên. Khi hiểu được logic nội tại của nó thì không cần nhiều dữ liệu đến như vậy nữa.

Tôi cho rằng các doanh nghiệp quy mô vừa có thể cạnh tranh được bằng sản phẩm và trí tuệ của mình, nên khó khăn nhất hiện tại là chúng ta có đủ trí tuệ hay không mà thôi. Trí tuệ có giá của nó bởi chi phí thuê kỹ sư trong lĩnh vực này rất tốn kém. Nhưng chúng ta có cơ hội cạnh tranh. Việt Nam thật ra không phải là nước nhỏ nếu các công ty công nghệ dẫn đầu kết hợp lại, có thể xây dựng được mô hình AI tổng quát cho người Việt và có chỗ ngồi trong bàn cờ lớn của nhân loại. Chúng ta có đủ điều kiện, khả năng, khát vọng, trí tuệ hay không hoàn toàn phụ thuộc vào chúng ta với tư cách là một dân tộc.

Đối với doanh nghiệp nhỏ, AGI là vũ khí, hay là đôi cánh. Thật ra GPT-4 xây dựng trên nền tảng transformer model (mô hình học sâu) và sẽ bị đuổi kịp. Khi nhân loại hiểu rồi thì chúng ta cũng có thể hiểu được. Vì vậy các doanh nghiệp nhỏ có thể dùng AGI cho ngành của mình tạo ra ứng dụng mới và mở ra cơ hội mới.

Lê Hoàng Uyên Vy: Đối với nhà hoạch định chính sách, các công ty khởi nghiệp nên làm gì trong bối cảnh AGI xuất hiện như ngày nay?

Nguyễn An Nguyên: Tôi hi vọng nhà hoạch định chính sách có thể tạo ra cộng đồng nghiên cứu AGI rất nhanh với tiềm lực đủ lớn để có thể tạo ra sản phẩm của người Việt, đảm bảo tương lai của người Việt. Đối với nhà đầu tư, tôi nghĩ đầu tư vào những doanh nghiệp để chuẩn bị cho thế giới hậu AGI là điều nên làm vì cơn sóng đó sẽ cách mạng hóa toàn bộ các tổ chức, quy trình, toàn bộ đời sống con người. Tại sao? Đó là mô hình dựa trên ngôn ngữ, dựa trên chính hệ điều hành của con người, được viết ra bởi trí tuệ của toàn bộ nhân loại nên cuộc cách mạng đó không mất nhiều thời gian. Nó sẽ xảy ra trong năm nay, năm sau hoặc năm năm sau nữa chúng ta sẽ không biết trông nó như thế nào.

Đối với các công ty khởi nghiệp, tôi nghĩ có một kỷ nguyên đang đến và kỷ nguyên đấy sẽ không giống gì bây giờ. Nếu như chúng ta có thời gian suy nghĩ về điều đó, nói chuyện và làm việc với nhau, cùng hình dung một tương lai mới, hi vọng sẽ có gì đó đóng góp cho một tương lai chung của nhân loại.