Triệu phú quyền anh nuôi mộng tỷ phú

Tại trang trại của mình ở rìa phía Tây Nam thành phố Guadalajara, Mexico, võ sĩ quyền anh nổi tiếng nhất nước này, Saúl Álvarez, ngồi lên chiếc ghế bọc da đặt cạnh tấm thảm bằng da ngựa vằn. Phía sau là cửa sổ kính trong suốt kéo dài từ sàn đến trần nhà. Từ đó nhìn ra bãi đất, nơi Álvarez có thể cưỡi ngựa (anh nuôi khoảng 30 con ngựa) và bức tượng điêu khắc lớn hình con ngựa. Ở cổng trước có những con chim công chào đón khách thăm. Lối vào phía sau cũng ấn tượng với chiếc xế hộp Mercedes-AMG G65 sẵn sàng đưa anh đến sân golf gần đó, qua cánh cổng kim loại to lớn lấy cảm hứng từ bộ phim Jurassic Park (Công viên kỷ Jura). Tại đây, các thành viên trong đội ngũ của Álvarez lái những chiếc xe gắn biệt danh đã trở thành thương hiệu toàn cầu của anh: Canelo.

Năm 2023, Álvarez được Forbes xếp thứ năm trong danh sách những vận động viên hưởng lương cao nhất thế giới, với thu nhập trước thuế 110 triệu USD trong mười hai tháng tính đến tháng 5.2023. Anh nằm trong số mười lăm vận động viên hiếm hoi có thu nhập ở mức trên một trăm triệu USD kể từ khi danh sách này ra đời vào năm 1990, bên cạnh những tên tuổi như Roger Federer, Lionel Messi và Cristiano Ronaldo.

Thực tế, Álvarez, thành viên danh sách Forbes Under 30 năm 2018, chỉ cần một lần thượng đài là có thể kiếm về một nửa số tiền đó, tương đương 1,4 triệu USD cho mỗi phút thi đấu trong mười hai hiệp của một trận quyền anh.

Theo ước tính của Forbes, tổng thu nhập của Álvarez trong suốt sự nghiệp đạt gần 600 triệu USD (trước thuế). Do vậy, khi Álvarez tuyên bố “thi đấu không phải vì tiền,” một phần là bởi anh đã ổn định tài chính.

“Tôi yêu mọi thứ về quyền anh. Tôi thích tập luyện, đến phòng tập, duy trì thực đơn ăn uống và tập cùng người khác,” Álvarez, người đã có mười tám năm thi đấu quyền anh chuyên nghiệp, cho biết.

Hồi tháng 9.2023, anh có chiến thắng áp đảo trong trận so găng với Jermall Charlo và thậm chí không hề có vết xước nào trên khuôn mặt suốt hai tuần sau đó.

Álvarez thể hiện niềm đam mê dành cho quyền anh bằng dòng chữ xăm trên bắp tay trái “NO BOXING, NO LIFE” (Không có quyền anh, không là cuộc sống). Álvarez cũng tuân thủ kỷ luật rất cao trong tập luyện, đến mức anh vẫn đến phòng tập trong lúc hưởng tuần trăng mật.

Để trở thành võ sĩ quyền anh chắc chắn không phải điều dễ dàng. Nhưng đây là Canelo Álvarez, người lớn lên từ vùng quê nghèo khó, từng thi đấu để kiếm số tiền ít ỏi bốn mươi USD, từng bị gãy ngón tay cái bên phải ở hiệp hai của trận đấu năm 2016 và vẫn giành chiến thắng bằng cú knock-out (hạ đo ván).

Không những vậy, anh từng phải thương lượng với những kẻ bắt cóc để thả tự do cho anh trai mình ngay thời điểm diễn ra trận tranh đai vô địch trong năm 2018. Với tất cả những gì anh đã trải qua, khổ luyện trong thi đấu có là gì.

“Quyền anh mang lại cho tôi cảm giác phấn khích,” Álvarez nhắc lại những lần so găng với các huyền thoại như Floyd Mayweather Jr. vào năm 2013 (một trong hai trận thua duy nhất của anh) và Gennadiy Golovkin (một trận hòa và hai trận giành chiến thắng bằng quyết định của trọng tài trong giai đoạn từ năm 2017–2022).

Anh cũng thi đấu đến mười hai hiệp thay vì chỉ mười hiệp như nhiều đồng nghiệp khác. “Tôi muốn thúc đẩy giới hạn của bản thân,” Álvarez cho biết.

Hiện tại, Canelo Álvarez hướng tới những thử thách tiếp theo ngoài sàn đấu và đang trau dồi, củng cố kiến thức của bản thân về kinh doanh. Anh đặt mục tiêu còn cao hơn cả tham vọng trở thành tay đấm giỏi nhất mọi thời đại: trở thành tỉ phú.

•  •  •

Hiện chỉ có bốn vận động viên trên thế giới sở hữu khối tài sản tỷ USD. Trong đó, cầu thủ của đội bóng rổ Los Angeles Lakers Lebron James và tay golf Tiger Woods là hai cái tên duy nhất trở thành tỷ phú khi vẫn còn đang thi đấu (Michael Jordan và Magic Johnson gia nhập câu lạc bộ tỉ phú khi đã kết thúc sự nghiệp tại giải bóng rổ NBA).

Forbes ước tính, Álvarez sở hữu khối tài sản 275 triệu USD, thấp hơn đôi chút với những ngôi sao thể thao khác như Russell Westbrook (375 triệu USD) và Serena Williams (290 triệu USD).

Đó là thành tích rất ấn tượng vì Álvarez chỉ mới tiến những bước đầu tiên trong hành trình xây dựng “đế chế” kinh doanh của mình. Trong hai năm qua, anh đã đưa vào vận hành hệ thống trạm xăng với năm chi nhánh có tên Canelo Energy ở miền Tây Mexico và chuỗi hai mươi cửa hàng tiện lợi Upper.

Gần đây, Álvarez ra mắt thương hiệu đồ uống cocktail đóng lon VMC. Những lĩnh vực này đã mở rộng danh mục kinh doanh hiện tại của Álvarez, gồm quỹ đầu tư về quyền anh và giải trí (Canelo Promotions và Canelo Espectáculos), ứng dụng tập thể hình (I Can), dòng thời trang cá nhân trên cửa hàng trực tuyến Canelo Store và El Pastor Del Rica. El Pastor Del Rica là cửa hàng đặt tại Guadalajara bán bánh taco, món ăn đường phố nổi tiếng của Mexico, do Álvarez cùng anh trai thành lập, với điểm bán hàng thứ hai sẽ sớm mở cửa ở San Diego, Mỹ (Álvarez di chuyển qua lại giữa Guadalajara và San Diego).

Kinh doanh đa dạng, nhưng Álvarez chỉ ghi nhận doanh thu khiêm tốn, vì nhiều lĩnh vực vốn có biên lợi nhuận thấp. Do đó, Forbes ước tính tổng giá trị của những mảng kinh doanh này ở mức dưới 50 triệu USD. Tuy nhiên, một vài khoản đầu tư trong số đó có tiềm năng rất lớn và đang phát triển nhanh chóng. Anh không nhận vốn từ các nhà đầu tư bên ngoài và nắm quyền sở hữu hoàn toàn các công ty của mình.

Chia sẻ về mục tiêu kinh doanh đầy tham vọng của mình, Álvarez cho biết: “Điều đó có ý nghĩa rất nhiều vì tôi đi lên từ hai bàn tay trắng. Là một người không được học hành đầy đủ, tôi cảm thấy tự hào về bản thân khi có thể truyền cảm hứng tới người khác, tới những đứa trẻ, như con của tôi, rằng ai cũng có thể thành công dù cho họ chẳng có gì.”

Sinh ra tại Juanacatlán, thị trấn nhỏ cách Guadalajara 32km về phía Nam, Álvarez là con út trong gia đình có tám người con. Anh lần đầu tiếp xúc với việc kinh doanh từ cha mình làm nghề bán kem, còn gọi là “paletero” trong tiếng Tây Ban Nha, trên các tuyến xe buýt công cộng.

Lên bảy tuổi, Álvarez phụ giúp cha và cho thấy mình có tố chất kinh doanh. “Có lẽ là vì tôi có mái tóc đỏ và những người phụ nữ hay nói ‘Ôi, trông cậu bé này thật đáng yêu,’” anh kể.

Màu tóc sáng khác biệt của anh ở Mexico cũng khiến anh gặp rắc rối. Álvarez từng bị những đứa trẻ khác trêu chọc và gọi anh là “Enchilado” hay “Chilaquil,” món ăn phổ biến tại Mexico có màu đỏ hung. Cậu bé Saúl khi đó đã dùng nắm đấm để đáp trả lại những kẻ bắt nạt.

Năm mười tuổi, Álvarez theo học quyền anh vì niềm cảm hứng từ anh trai Rigoberto, người đã trở thành vận động viên chuyên nghiệp khi 22 tuổi. Ba năm sau, Rigoberto đưa em trai mình đến phòng tập của Eddy Reynoso và cha ông, José “Chepo” Reynoso. Tại đây, Chepo Reynoso dạy Álvarez về quyền anh và đặt cho anh biệt danh Canelo, tức là cây quế trong tiếng Tây Ban Nha.

Năm 25 tuổi, anh chuyển lên thi đấu giải nhà nghề (chuyên nghiệp), thôi học để tập trung vào quyền anh và bán kem thêm hai năm nữa. Sau khi chào đón cô con gái đầu lòng ở tuổi 17, anh càng có ý thức trách nhiệm về tài chính hơn (Anh hiện có hai gái, một trai).

Sở hữu chiều cao gần 1,82m, không quá to lớn so với tiêu chuẩn của hạng siêu trung nhưng Álvarez có khả năng tung ra những đòn phản công xuất sắc và là bậc thầy về chiến thuật.

Trong hồ sơ chuyên nghiệp, Álvarez đã thi đấu 60 trận, 57 trận thắng, thua một và hòa hai, trong đó có 39 trận thắng bằng knock-out. Álvarez hiện là nhà vô địch tuyệt đối hạng siêu trung 76kg, đồng thời nắm giữ đai vô địch ở ba hạng cân khác.

Anh còn là “ông hoàng” trên mạng xã hội với 16,7 triệu lượt theo dõi trên Instagram, cao hơn bất kỳ võ sĩ quyền anh nào khác cùng thế hệ. Trong hơn một thập niên qua, các trận đấu của Álvarez tổ chức tại Las Vegas (hay bất kỳ địa điểm nào khác mà anh muốn thượng đài) đều bán hết vé và võ sĩ này liên tục có nguồn thu từ dịch vụ truyền hình trả phí Pay-per-view (PPV).

“Álvarez có thể liên tục thu hút từ 500 ngàn đến một triệu khán giả sử dụng dịch vụ PPV. Tại Mỹ, các võ sĩ khác thường chỉ đạt số lượt theo dõi cao như vậy ở những trận đấu có quy mô rất lớn.

Và khi nhắc đến doanh thu bán vé trực tiếp, ta liên tục nhìn thấy các con số 12, 15 và 20 triệu USD. Một lần nữa, điều này cho thấy anh ấy không có đối thủ về mặt doanh thu tại Mỹ, trừ khi đó là các trận đấu đỉnh cao,” Eddie Hearn, chủ tịch Matchroom Boxing, đơn vị từng đứng ra tổ chức và quảng bá sáu trận đấu của Álvarez, cho biết. Álvarez và Matchroom Boxing đã dừng hợp tác từ đầu năm 2023.

Tại Mexico, quốc gia có truyền thống về quyền anh, Álvarez được xem như người hùng dân tộc.

“Michael Jordan, Derek Jeter và Tom Brady đều là những nhân vật biểu tượng tại Chicago, New York và Boston. Nhưng không ai trong số họ đạt được tầm vóc về sự ngưỡng mộ như Álvarez tại Mexico,” người đại diện của anh, Mike Fonseca, nói.

Khi Álvarez tổ chức sinh nhật cho con gái tại Guadalajara vào năm 2022, có đến 20 ngàn khách xuất hiện, bao gồm cả Carlos Bremer, chủ tịch tập đoàn tài chính Value Grupo Financiero từng tham gia chương trình Shark Tank phiên bản Mexico và là cố vấn kinh doanh của võ sĩ này.

So sánh với khung cảnh tương tự tại trận đấu quyền anh hồi tháng 5.2023, khi hàng chục ngàn người hâm mộ đến để được gặp Álvarez, Hearn cho biết: “Không khí đó giống như khi bạn đến xem nhóm nhạc The Beatles  diễn vậy – rất sôi động và hào hứng.”

•  •  •

Nhiều vận động viên thể thao dễ dàng nhận quảng cáo sản phẩm để nhanh chóng kiếm tiền mà không tìm hiểu kỹ càng. Álvarez không làm như vậy. Anh luôn cân nhắc rất kỹ trước khi lựa chọn hợp đồng tài trợ và chỉ có một thỏa thuận lớn duy nhất từ Anheuser-Busch, nhận về ước tính hai triệu USD/năm. Álvarez cũng không chủ động quảng bá việc kinh doanh, thay vào đó anh dùng những lời gợi ý để khách hàng tự nhìn ra mối liên hệ.

Ví dụ, chuỗi cửa hàng tiện lợi của anh, Upper, được lấy tên từ thuật ngữ “uppercut” (đòn đấm móc) trong quyền anh và bày bán dòng sản phẩm cà phê độc quyền Santos. Santos là nhãn hiệu dựa theo tên khai sinh của Álvarez (Santos Saúl Álvarez Barragán) và cha anh. Còn hệ thống trạm xăng Canelo Energy sử dụng chất làm sạch hệ thống nhiên liệu có tên gọi “P4P,” lấy từ thuật ngữ khác trong quyền anh là “pound for pound” (không chia hạng cân). Các sản phẩm đồ uống cocktail đóng lon in hình ảnh và chữ ký của Álvarez, trong khi chữ “VMC” ở phần mặt trước là viết tắt của cụm từ “Viva Mexico, Cabrones,” thường được anh hét lên mỗi khi giành chiến thắng và có thể hiểu đại khái là “Mexico muôn năm.”

Álvarez cũng thừa nhận đôi khi anh quyết định đầu tư theo cảm tính, ví dụ khi Álvarez mua lại tuyến xe buýt nơi anh bán kem ngày xưa và muốn mở chuỗi kem tại Mỹ.

Nhưng đừng vì điều đó mà đánh giá thấp sự nghiêm túc của Álvarez trong việc kinh doanh. Anh đang kinh doanh trong những lĩnh vực vốn không dễ để thu về lợi nhuận lớn tại quốc gia có thu nhập bình quân đầu người chưa đến 14 ngàn USD/năm.

Bù lại, nếu thành công, việc kinh doanh của Álvarez sẽ có giá trị hơn rất nhiều so với thỏa thuận cấp phép thông thường. “Álvarez có thể kiếm về hàng triệu USD mỗi năm từ hợp đồng quảng cáo cho các nhãn hàng. Hoặc anh ấy có thể xây dựng thương hiệu trị giá hàng trăm triệu USD,” Fonseca cho biết.

Canelo Álvarez bắt đầu suy nghĩ kinh doanh nghiêm túc vào những năm cuối của tuổi 20, vì chứng kiến khá nhiều vận động viên không có nguồn tài chính ổn định sau khi giải nghệ. Những người thân thiết với Álvarez tin rằng kinh nghiệm làm việc với những đơn vị quảng bá thương hiệu và đài truyền hình đã giúp anh mài giũa tư duy nhạy bén trong kinh doanh.

Họ hàng của anh, Guillermo Orozco, hiện là giám đốc công ty quản lý hoạt động kinh doanh của Canelo Energy và Upper, nhận xét anh có phong cách kinh doanh chậm mà chắc. Álvarez mất đến ba năm để mở trạm xăng đầu tiên, lên kế hoạch cho cửa hàng tiện lợi trong hai năm và một năm để phát triển P4P.

Álvarez có lợi thế là khả năng xây dựng mối quan hệ với những nhân vật có tầm ảnh hưởng và tiếp nhận lời khuyên từ họ. Bên cạnh Bremer, anh còn có những cố vấn nổi tiếng khác gồm tỉ phú viễn thông Carlos Slim Helú, hiện giữ danh hiệu người giàu nhất Mexico và Olegario Vázquez Raña – nhà sáng lập tập đoàn Grupo Empresarial Ángeles.

Mỗi ngày – Álvarez nhấn mạnh vào ý này “ngày nào cũng vậy” – anh đều xem báo cáo tình hình kinh doanh từ các công ty của mình, và cho biết bản thân không gặp khó khăn khi sắp xếp thời gian làm việc, mặc dù lịch trình tập luyện kéo dài đến năm giờ đồng hồ.

“Tôi trực tiếp tham gia vào mọi quá trình kinh doanh, cho dù là hoạt động phát triển sản phẩm, thiết kế bao bì hay vạch ra chiến lược tiếp thị,” Álvarez chia sẻ.

Casa Lumbre và Spirit of Gallo, hai đối tác của VMC lần lượt tại Mexico và Mỹ, nhận xét Álvarez không chỉ nhiệt huyết khi giới thiệu sản phẩm (anh mặc áo VMC và nói về đồ uống trong phỏng vấn sau trận đấu), mà còn đi sâu vào kinh doanh, chẳng hạn cách mở rộng phân phối sản phẩm và tránh tình trạng thiếu hàng.

“Tôi trực tiếp tham gia vào mọi quá trình kinh doanh,” Álvarez cho biết.

---

VMC là sản phẩm biến tấu hoàn toàn phù hợp với xu hướng của thị trường. Cộng đồng người Mỹ La-tinh, tệp khách hàng mục tiêu của VMC, chiếm gần 25% dân số nước Mỹ. VMC sở hữu khoảng mười hai ngàn cửa hàng tại Mexico sau khi ra mắt lần đầu để thử nghiệm thị trường vào năm 2022.

Tháng 9.2023, thương hiệu này ra mắt tại Mỹ và đến nay vận hành khoảng sáu ngàn điểm bán hàng ở năm tiểu bang khác nhau. Sau một năm ra mắt thị trường, Forbes ước tính doanh số bán hàng của VMC đã vượt mốc một triệu USD.

Đa dạng hóa hoạt động kinh doanh cũng mở ra nhiều cơ hội để Álvarez áp dụng chiến lược quảng cáo chéo. Các cửa hàng tiện lợi Upper bán sản phẩm đồ uống từ VMC và Yaoca, cũng như mặt hàng thời trang Canelo, và thường đặt cạnh những trạm xăng Canelo Energy.

Tuy nhiên, không phải không có khó khăn. Tại Mexico, ngành dầu khí đang chịu sự quản lý nghiêm ngặt và thủ tục cấp phép để mở trạm xăng mới ở quốc gia này có thể kéo dài đến một năm. Trong năm 2021, Álvarez từng chia sẻ với người dẫn chương trình truyền hình Graham Bensinger rằng Canelo Energy có kế hoạch mở 100 trạm xăng.

Nhưng hiện tại, Canelo Energy chỉ đặt mục tiêu khiêm tốn từ 5–10 trạm xăng mới mỗi năm sau khi công ty không thể thỏa thuận để mua lại 80 cây xăng tại Mexico (Các cửa hàng bán lẻ ở Mexico ít bị siết chặt quản lý hơn, nên Upper đang có kế hoạch mỗi năm mở 50 cửa hàng mới. Con số này thấp hơn so với mục tiêu ban đầu là 80 điểm bán hàng).

Mặc dù Álvarez tin anh có thể đầu tư kinh doanh bằng thu nhập từ thi đấu quyền anh và phần lợi nhuận sau thuế giữ lại để tái đầu tư, ít nhất là cho đến thời điểm hiện tại, song quá trình này đòi hỏi nguồn vốn rất lớn.

Theo Zoltán Ruzsbaczky, nhà phân tích và nghiên cứu của công ty tư vấn về lĩnh vực năng lượng của Anh Wood Mackenzie, chi phí để mở trạm xăng mới tại Mexico sẽ dao động từ 1-2 triệu USD. Biên lợi nhuận từ hai mảng kinh doanh trạm xăng và bán lẻ rất thấp. Công ty nghiên cứu IBISWorld cho biết lợi nhuận thuần của các trạm xăng và cửa hàng tiện lợi tại Mỹ chỉ lần lượt bằng 2,1% và 2,2% tổng doanh thu trong năm 20221.

Álvarez còn phải đối mặt với sức ép cạnh tranh từ các đối thủ như OXXO và Pemex. Theo Wood Mackenzie, chuỗi cửa hàng tiện lợi OXXO có hơn 21 ngàn cửa hàng tại Mexico, bỏ xa con số 20 của Upper.

Trong khi đó, Pemex, công ty dầu khí quốc doanh của Mexico, từng độc quyền kinh doanh trạm xăng đến năm 2016 và hiện vẫn sở hữu hơn bảy ngàn điểm bán xăng dầu. Theo Wood Mackenzie, Pemex chiếm hơn 50% tổng số trạm xăng của Mexico. Các tập đoàn quốc tế cũng tiến vào Mexico sau khi quốc gia này mở cửa thị trường xăng dầu, với ExxonMobile và Shell lần lượt có từ 500 và 200 cửa hàng trở lên.

Tuy vậy, Álvarez đã quen với việc đương đầu với những “chướng ngại” lớn hơn. Theo Wood Mackenzie, nhu cầu về nhiên liệu ở Mexico đang có chiều hướng tăng lên và sẽ tiếp tục sau năm 2040. Không thể phủ nhận rằng quy mô và quyền kiểm soát quy trình sản xuất xăng dầu mang lại lợi thế cho Pemex, nhưng các chuỗi nhỏ hơn như Canelo Energy không gặp quá nhiều bất lợi trong lĩnh vực kinh doanh tập trung vào khối lượng giao dịch.

Hãy xem xét trường hợp của Costco, mặc dù không khoan hay lọc dầu nhưng họ vẫn có giá bán thấp hơn so với nhiều đối thủ lớn khác. Các trạm xăng cũng áp dụng nhiều cách làm khác nhau để tạo khác biệt, chẳng hạn như mở trạm mới ở những vị trí mà khách hàng có thể dễ dàng tiếp cận.

Orozco cho biết Canelo Energy có hướng đi khác so với Pemex khi tập trung vào trải nghiệm khách hàng, mang đến những tiện ích như phòng tắm sạch sẽ và nhiều ánh sáng, cùng với dòng sản phẩm P4P, đồng thời cũng ra mắt các sản phẩm mới như dầu nhớt động cơ xe máy và dầu bôi trơn.

Bên cạnh danh mục kinh doanh hiện tại, Álvarez còn đầu tư vào bất động sản nhà ở và thương mại, bao gồm cả khách sạn. Anh và Orozco cho biết sẽ mở rộng hoạt động sang lĩnh vực vận chuyển, bằng cách thành lập một trung tâm xử lý và hoàn thiện đơn hàng. Cả hai kỳ vọng sẽ khởi công xây dựng cơ sở này trong một năm rưỡi tới.

Mặc dù Álvarez có tâm lý cẩn trọng, Fonseca cho biết họ đang cân nhắc cho phép để tên, hình ảnh và thương hiệu của võ sĩ này lên nhiều sản phẩm khác nhau, từ ô tô đến va li và đồ lót. “Hãy thử tưởng tượng về sản phẩm đồ lót mang thương hiệu Canelo,” Fonseca nói.

Một lần nữa, Álvarez cho biết tiền bạc không phải động lực chính thúc đẩy anh kinh doanh và khám phá cơ hội mới. Khi chia sẻ về khả năng giã từ sự nghiệp quyền anh sau bốn hoặc năm năm nữa, anh cho biết bản thân muốn cạnh tranh trong mọi khía cạnh của cuộc sống.

“Tôi có được một triệu USD đầu tiên khi 20 tuổi. Và điều đó giúp tôi, một người vươn lên từ nghèo khó và kiếm về hàng triệu USD, nhận ra bản thân còn muốn nhiều hơn thế. Tôi không bao giờ thỏa mãn với thành công của mình, ngay cả bây giờ,” anh chia sẻ.

Biên dịch: Quỳnh Anh