Thành công từ lối đi riêng

Judy Faulkner bước lên sân khấu tại hội nghị khách hàng thường niên của Epic Systems, theo sau là chiếc thuyền thiên nga cao 2m cần đến hai người điều khiển. Nhà sáng lập kiêm CEO của công ty phát triển hồ sơ sức khỏe điện tử (EHR) cho 325 triệu bệnh nhân trên toàn cầu, với doanh thu hằng năm 4,9 tỷ USD, đã thu hút sự chú ý không chỉ bằng lời nói.

Bà tạo sự thích thú xen lẫn cảm giác khó hiểu cho bảy ngàn khách tham dự, là những nhân vật cấp cao tại các doanh nghiệp trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, khi xuất hiện với chiếc vòng cổ và vòng đội đầu làm từ lông vũ trắng. “Lady Swan” (Quý cô Thiên nga), Faulkner đã tự gọi mình như vậy và ví bản thân như phiên bản thời hiện đại của hình tượng “Mother Goose” (Mẹ Ngỗng), nhân vật truyền thuyết nổi tiếng thường đi khắp nơi kể các câu chuyện thần tiên.

“Đôi lúc tôi cảm thấy mình trông hơi ngớ ngẩn khi mỗi năm xuất hiện trong những bộ trang phục như vậy. Nhxưng điều đó mang đến tinh thần vui vẻ và thoải mái để trao đổi kiến thức hiệu quả,” bà giải thích cho toàn bộ khách tham dự hội nghị tại trụ sở của Epic Systems, khu nhà rộng 675 héc ta với thiết kế độc đáo lấy cảm hứng từ những quyển sách ở thành phố Verona, Wisconsin. Tại sự kiện, Judy Faulkner đã cập nhật thông tin mới nhất về công nghệ mà nhiều bác sĩ đánh giá là hữu ích cho công việc nhưng cũng mang đến phiền phức.

Xuất thân là một lập trình viên, thành lập Epic Systems trong tầng hầm vào năm 1979, Judy Faulkner có lối tư duy không theo khuôn khổ thông thường, bắt đầu từ quy định về trang phục: “Chỉ cần ăn mặc trang trọng mỗi khi có khách” – nghĩa là ngoài lúc đó, bạn có thể mặc bất kỳ trang phục nào cảm thấy thoải mái, miễn là đừng gây phản cảm.

Tư duy khác biệt còn nằm ở cách Epic Systems nói không với nguồn lực bên ngoài như vốn đầu tư mạo hiểm, thỏa thuận M&A (Mua bán và sáp nhập), lên sàn chứng khoán rồi trở lại thành công ty tư nhân giống các đối thủ gồm Cerner (nay là Oracle Health), Allscripts (đổi tên thành Veradigm) và Athenahealth. Faulkner nhấn mạnh phương châm này qua hai điều đầu tiên trong “Mười điều răn” được Epic Systems đặt trong các nhà vệ sinh ở trụ sở công ty: “Không niêm yết cổ phiếu” và “Không bán công ty.”

Judy Faulkner không có ý định thay đổi lập trường này. Bà hiện 81 tuổi, cùng lứa tuổi với ông Joe Biden. Trong khi tuổi tác đã ảnh hưởng đến cựu tổng thống Mỹ, buộc ông phải rút khỏi chiến dịch tranh cử cho nhiệm kỳ thứ hai vì những lo ngại về tình trạng sức khỏe tinh thần lẫn thể chất sau màn tranh luận kém thuyết phục, bà vẫn cho thấy sự bền bỉ của mình, minh chứng qua bài thuyết trình dài đến 84 phút tại hội nghị của Epic Systems.

Trong cuộc phỏng vấn với Forbes, nữ doanh nhân này chia sẻ bản thân chưa có kế hoạch nghỉ hưu.

“Việc nghỉ hưu sẽ làm ta mất đi mục đích sống. Làm việc giúp con người duy trì sự minh mẫn và kéo dài tuổi thọ. Ta nên đặt lợi ích chung lên trên cá nhân,” bà khẳng định.

Trong 45 năm qua, Judy Faulkner đã trở thành một trong những nhân vật quan trọng nhất ngành chăm sóc sức khỏe quy mô 4.500 tỷ USD ở xứ sở cờ hoa.

Theo thống kê của Công ty nghiên cứu về công nghệ thông tin y tế (Health IT) KLAS, hồ sơ sức khỏe điện tử của Epic Systems hiện hỗ trợ hơn một nửa trong số 890 ngàn bệnh nhân tại các cơ sở y tế trên toàn nước Mỹ. Tuy nhiên, điều này đặt ra bài toán duy trì vị thế dẫn đầu của Epic Systems trong dài hạn, nhất là khi thị trường bệnh viện dần bão hòa và Faulkner không còn trực tiếp lãnh đạo công ty.

Để tiếp tục tăng trưởng, Epic cần mở rộng sang các nhóm khách hàng mới như doanh nghiệp bảo hiểm y tế, thiết bị y tế và phòng thí nghiệm. Một trong những động thái như vậy từng khiến công ty vướng vào kiện tụng với cáo buộc vi phạm luật chống độc quyền trong mảng phần mềm hồ sơ sức khỏe điện tử. Epic Systems đã phủ nhận và cho rằng cáo buộc này là “vô căn cứ” (Forbes đã phỏng vấn Judy Faulkner trước khi vụ kiện diễn ra).

Judy Faulkner cho biết bà có kế hoạch duy trì Epic Systems theo mô hình doanh nghiệp tư nhân, hoạt động độc lập và chia sẻ quyền sở hữu công ty cho nhân viên về lâu dài. Faulkner hiện sở hữu gần một nửa số cổ phần (40% trở lên) trong Epic Systems và Forbes ước tính lượng cổ phần này mang lại cho bà khối tài sản ròng khoảng 7,7 tỷ USD. Phần còn lại thuộc về nhân viên và số ít thành viên trong gia đình.

Judy Faulkner từ chối đưa ra bình luận về vốn hóa hiện tại của Epic Systems hoặc so sánh với các giao dịch khác trên thị trường đại chúng, ví dụ như Cerner bán lại cho Oracle với mức định giá 28 tỷ USD hồi năm 2022.

Judy Faulkner tin tưởng rằng lãnh đạo các bộ phận kinh doanh khác nhau sẽ góp phần định hình tương lai cho nhiều sản phẩm tại Epic Systems, nơi hầu hết công nghệ mới đều được phát triển nội bộ.

---

Hiện tại, Judy Faulkner vẫn nắm toàn bộ cổ phiếu có quyền biểu quyết trong Epic Systems. Đến khi bà qua đời, số cổ phiếu này sẽ được chuyển giao cho một quỹ tín thác do bốn thành viên trong gia đình, bao gồm chồng bà Gordon (80 tuổi) và ba người con, cùng các nhân sự cấp cao có thâm niên từ năm năm trở lên tại công ty quản lý.

Theo Faulkner, quỹ này tuân thủ mười điều răn của Epic Systems với các quy tắc bao gồm không IPO, không bán công ty và CEO kế nhiệm phải là “người đã gắn bó với công ty trong thời gian dài và có chuyên môn về phát triển phần mềm.” Một ban giám sát, bao gồm ba khách hàng lâu năm của Epic Systems, sẽ đóng vai trò bảo hộ cho quỹ tín thác này và “có quyền kiện bất kỳ ai không tuân theo quy tắc biểu quyết.”

Trong thời gian qua, Judy Faulkner bắt đầu bán lại số cổ phiếu không có quyền biểu quyết cho Epic Systems và quyên góp số tiền thu về cho Roots & Wings, tổ chức từ thiện của gia đình bà thành lập vào năm 2020, tập trung vào các dự án phát triển trẻ thơ toàn diện, bao gồm chăm lo sức khỏe, giáo dục, an toàn và đáp ứng nhu cầu cơ bản của trẻ em cũng như gia đình. Khi hoàn tất, số cổ phiếu này sẽ được phát hành cho nhân viên của Epic Systems. “Mục tiêu sau cùng của tôi là quyền sở hữu công ty gần như hoàn toàn thuộc về nhân viên và gia đình,” bà cho biết.

•  •  •

Epic Systems có quy mô 14 ngàn nhân sự với quy trình tuyển chọn còn khắt khe hơn các trường đại học thuộc Ivy league (nhóm tám trường đại học hàng đầu nước Mỹ).

Theo Judy Faulkner, năm 2023, công ty tiếp nhận hơn 370 ngàn hồ sơ ứng tuyển nhưng chỉ 0,5% trong số đó, tương đương với hai ngàn ứng viên được chọn. Mỗi nhân viên Epic Systems sẽ được cấp phòng làm việc riêng bên trong trụ sở chính, tổ hợp gồm những tòa nhà như chốn thần tiên. Ví dụ, tòa nhà lấy cảm hứng từ quyển sách 20,000 Leagues Under the Sea (Hai vạn dặm dưới đáy biển) của tiểu thuyết gia Jules Verne với các xúc tu mực khổng lồ tạo cảm giác xuyên qua sàn nhà, tòa nhà phỏng theo thế giới của Alice in Wonderland (Alice ở xứ sở thần tiên) có cầu trượt đưa nhân viên đến không gian nơi các món đồ gồm đèn chùm và cầu thang được đảo ngược.

Bên cạnh đó là những tòa nhà mô phỏng lại học viện phù thủy và nhà ga xe lửa King’s Cross trong loạt phim Harry Potter. Nhà lãnh đạo công ty cho biết Epic Systems chỉ dành khoảng 8% ngân sách hoạt động cho cơ sở vật chất và đầu tư nhiều nhất vào nhân sự với tỷ lệ 82%.

Việc tạo ra một môi trường làm việc thú vị sẽ khuyến khích tư duy sáng tạo, giúp tìm ra giải pháp kỹ thuật khi ứng dụng vào thực tế. “Không ai biết trước được công nghệ sẽ mang đến những thay đổi gì, từ AI, Internet đến mức độ phụ thuộc vào điện thoại. Tương lai là điều khó đoán,” Judy Faulkner nhận định.

Vì lẽ đó, bà tin tưởng rằng lãnh đạo các bộ phận kinh doanh khác nhau sẽ góp phần định hình tương lai cho nhiều sản phẩm tại Epic Systems, nơi hầu hết công nghệ mới đều được phát triển nội bộ.

Judy Faulkner cho rằng việc tự phát triển sản phẩm là nhân tố giúp Epic Systems trở nên khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh. Công ty không bao giờ thực hiện các thương vụ mua bán, qua đó đảm bảo tính nhất quán và liền mạch trong hệ sinh thái sản phẩm của mình. Sơ đồ phân cấp về thị trường hồ sơ sức khỏe điện tử giai đoạn 1992-2024 cho thấy rõ hơn nữa lập trường của nữ doanh nhân này. Cụ thể, trong khi các công ty Allscripts, Cerner và Athenahealth thiếu đi sự đồng bộ do thực hiện nhiều thỏa thuận thâu tóm khác nhau, Epic Systems vẫn là một thể thống nhất.

“Đó là lý do để khách hàng lựa chọn chúng tôi. Về mặt lý thuyết, các công ty và nền tảng khác nhau có thể liên kết và vận hành trơn tru, nhưng thực tế lại không hẳn như vậy,” Faulkner nói.

•  •  •

Khi hạ cánh xuống sân bay Milwaukee ở Wisconsin để tham dự hội nghị thường niên của Epic Systems hồi tháng 8.2024, các vị khách đã được “chào đón” theo một cách kỳ lạ từ đối thủ cạnh tranh sát sao – Tập đoàn công nghệ Oracle có trụ sở tại Austin, Texas. Dọc đường đến khu vực nhận hành lý, bảng quảng cáo kỹ thuật số hiển thị dòng chữ: “Đang tìm giải pháp dễ sử dụng và linh hoạt để chia sẻ dữ liệu? Hãy dùng Oracle Health.”

Một thập niên qua, thị trường hồ sơ sức khỏe điện tử từng được nhìn nhận như cuộc đua “song mã” giữa Epic và Cerner, công ty hiện đã đổi tên thành Oracle Health sau khi Oracle mua lại hồi năm 2022. Nhưng tình thế đã thay đổi.

Theo dữ liệu từ KLAS, Epic gần đây đang tăng trưởng đều đặn, còn Oracle Health lại theo chiều hướng đi xuống. Trong năm 2023, Epic Systems là công ty EHR duy nhất tại Mỹ tăng trưởng về thị phần khi có thêm 153 bệnh viện, nhiều cơ sở thuộc các hệ thống bệnh viện lớn, và 28.788 giường bệnh, theo KLAS. Ngược lại, Oracle Health báo cáo giảm 71 bệnh viện và 15.392 giường bệnh trong cùng kỳ. Judy Faulkner tự hào rằng Epic Systems đạt được thành tích này chỉ với tám nhân viên bán hàng.

“Đội ngũ bán hàng của chúng tôi tiếp nhận yêu cầu từ khách hàng thay vì chủ động tiếp cận họ. Nhân viên bán hàng không hưởng hoa hồng, không có hạn ngạch và không gọi điện chào bán sản phẩm,” bà cho biết.

Seema Verma, phó chủ tịch điều hành Oracle, từng phụ trách Trung tâm Hỗ trợ và Chăm sóc sức khỏe (CMS) trong nhiệm kỳ 2017-2021 của Tổng thống Donald Trump, đã đưa ra thông cáo phản bác số liệu thống kê từ KLAS và khẳng định: “Chỉ EHR thôi là chưa đủ để khắc phục những vấn đề mà lĩnh vực chăm sóc sức khỏe đang phải đối mặt, bao gồm nhân sự, chuỗi cung ứng, sự gắn kết của người bệnh và bảo mật.”

Verma cho rằng giải pháp của Epic Systems “không thể giải quyết tất cả và báo cáo từ KLAS đã không phản ánh hết những thách thức này. Việc này cũng giống như khi chỉ dựa trên số yard (quãng đường chạy) để đánh giá cầu thủ bóng bầu dục mà không xét đến số lần touchdown (thuật ngữ dành cho tình huống ghi điểm cao nhất).”

Phương châm kinh doanh được Faulkner nhấn mạnh qua hai điều đầu tiên trong “Mười điều răn” mà Epic Systems treo trong nhà vệ sinh ở trụ sở công ty:  [1] Không niêm yết cổ phiếu. [2] Không bán công ty.

---

Khi được hỏi Oracle đã chi bao nhiêu cho quảng cáo ngay tại “quê nhà” Wisconsin của Epic Systems, Seema Verma hài hước chia sẻ: “Thấp hơn nhiều so với số tiền mà khách hàng phải trả cho Epic Systems.”

Việc thiết lập phần mềm của Epic Systems trên hệ thống y tế lớn có thể tiêu tốn hàng triệu đô la Mỹ. Tuy vậy, mức phí này không ảnh hưởng đến việc hai khách hàng của Oracle, gồm Intermountain Health đặt tại Salt Lake City và UPMC (đặt tại Pittsburgh), quyết định chuyển sang Epic Systems.

“Epic Systems không quá tập trung vào việc cạnh tranh,” Judy Faulkner cho biết. Tuy thế, tại hội nghị hồi tháng 8.2024, nhà sáng lập này vẫn dành khoảng sáu phút để nêu bật những lần Epic Systems giành được khách hàng mới, bao gồm cả việc điểm tên các đối thủ cạnh tranh mà công ty đã vượt mặt.

Vì không bao giờ thực hiện thỏa thuận mua bán với những doanh nghiệp khác, Epic Systems từng bị nhận xét thiếu cởi mở và khiến việc tiếp cận dữ liệu trở nên khó khăn, đặc biệt là đối với các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực chăm sóc. Faulkner không đồng tình với lập luận này, bà nói: “Chúng tôi chia sẻ dữ liệu với rất nhiều công ty. Epic Systems tuân thủ theo các quy tắc về quyền truy cập dữ liệu, nhưng mọi người thường đòi hỏi nhiều hơn thế.”

Chia sẻ với Forbes, Brendan Keeler, cựu nhân viên Epic Systems, hiện là giám đốc phụ trách về chia sẻ dữ liệu tại Công ty tư vấn lĩnh vực Health IT HTD Health, cho biết công ty của Judy Faulkner khác với Oracle trong cách tương tác với các nhà phát triển ứng dụng muốn tiếp cận hạ tầng dữ liệu cơ bản.

Trong một bài viết của mình, Keeler lưu ý rằng Oracle cung cấp môi trường thử nghiệm (sandbox) mang đến sự linh hoạt và tự do cho các nhà phát triển. Ngược lại, Epic Systems chú trọng vào “quyền sở hữu trí tuệ” và không muốn những doanh nghiệp khác thực hiện phân tích trên cơ sở dữ liệu của công ty. Vị này nhận định tuy cách làm của Epic Systems không được lòng các nhà phát triển, nhưng công ty vẫn đang dẫn trước các đối thủ cạnh tranh nhờ cam kết đưa toàn bộ khách hàng vào hệ thống trao đổi thông tin y tế quốc gia mới của Mỹ (TEFCA) vào cuối năm 2025.

Epic Systems đã khẳng định vị thế trong các hệ thống y tế lớn với phần mềm tích hợp chặt chẽ. Giờ đây, công ty mở rộng sang các khách hàng mới như doanh nghiệp bảo hiểm y tế, thiết bị y tế, dược phẩm và phòng thí nghiệm.

Để đạt được những mục tiêu này, Epic phát triển “Health Grid” – mạng lưới kết nối nhiều bên nhằm tạo sự liền mạch trong chia sẻ dữ liệu bệnh nhân, thay thế các phương thức truyền thống như fax, email, đĩa CD và tập tin PDF. Tuy nhiên, đây không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Một rào cản lớn là mâu thuẫn lâu năm giữa bệnh viện và đơn vị bảo hiểm y tế trong việc trao đổi dữ liệu, xuất phát từ tranh cãi về tỷ lệ hoàn trả phí, quy trình phê duyệt đơn thuốc và xét duyệt trước phẫu thuật vốn rườm rà suốt nhiều thập niên.

Cả bệnh viện và công ty bảo hiểm y tế đều ứng dụng AI để cải thiện các phương pháp chia sẻ dữ liệu truyền thống. Tuy vậy, điều đó làm dấy lên những lo ngại về nguy cơ xung đột nếu mỗi bên phát triển công cụ AI riêng.

“Chúng ta cần phải thay đổi hướng đi để tránh tình trạng phối hợp thiếu linh hoạt có thể xảy ra giữa các công cụ AI,” Sumit Rana, chủ tịch Epic Systems, phát biểu tại hội nghị khách hàng của công ty trong bộ đồ lấy mẫu từ nhân vật truyện tranh nổi tiếng nước Bỉ, Tin-Tin.

Epic Systems cho biết công ty hiện có hơn 100 công cụ AI đang trong các giai đoạn phát triển khác nhau. Tại một sự kiện trình diễn công nghệ, Epic giới thiệu công cụ hỗ trợ bệnh nhân phục hồi sau phẫu thuật tay, với tính năng phân tích chuyển động cổ tay theo thời gian thực thông qua cảm biến camera trên điện thoại. Seth Hain, phó chủ tịch cấp cao phụ trách R&D tại Epic Systems, nhấn mạnh đây mới chỉ là nguyên mẫu, nhưng cho thấy công ty đang cân nhắc ứng dụng AI để giúp bệnh nhân nhận tư vấn từ bác sĩ, y tá.

Chia sẻ về buổi trình diễn và ý nghĩa của hoạt động này đối với vai trò hỗ trợ chăm sóc bệnh nhân của Epic Systems trong tương lai, Judy Faulkner cho biết: “Đội ngũ của tôi còn có thể làm được nhiều hơn nữa. Chính những nỗ lực của họ đã góp phần đưa Epic Systems đến thành công hôm nay.”

Trong phòng họp cạnh nơi làm việc của Judy Faulkner tại Andromeda – tòa nhà đầu tiên trong trụ sở Epic Systems – các bức tường được trang trí bằng những câu nói truyền cảm hứng. Khi được hỏi đâu là câu bà tâm đắc nhất, ban đầu Faulkner nhắc đến một câu nói của Newt Gingrich nhưng nhanh chóng đổi ý.

“Một trong những câu tôi thích nhất là câu trả lời của người kế toán ‘Có, nếu tuần sau tôi không còn trên đời nữa,’ khi được hỏi về việc họ có lựa chọn nghỉ hưu và sống an nhàn suốt phần đời còn lại hay không,” bà nói.

Biên dịch: Quỳnh Anh — Nội dung đã được đăng trên Tạp chí Forbes Việt Nam số tháng 3.2025