Startup Insilico Medicine dẫn đầu cuộc đua phát triển thuốc bằng AI

Trong một thị trường với nhiều doanh nghiệp tham gia phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) để sáng chế các loại thuốc tiếp theo, Insilico Medicine (Insilico) tuyên bố công ty đang dẫn đầu cuộc đua.

“Chúng tôi đã nghiên cứu thành công 17 loại thuốc thử nghiệm lâm sàng tiềm năng, nhiều hơn bất kỳ công ty nào khác,” Alex Zhavoronkov, sáng lập và đồng CEO tại Insilico, cho biết. Insilico có hậu thuẫn tài chính từ những nhà đầu tư blue chip như Warburg Pincus và Qiming Venture Partners.

“Trong toàn bộ quá trình phát triển thuốc, chúng tôi chỉ ghi nhận một trường hợp thất bại. Nhưng chúng tôi không từ bỏ, thay vào đó bắt đầu lại và sáng chế thành công thuốc thử nghiệm lâm sàng tiềm năng mới. Về cơ bản, chúng tôi có tỉ lệ nghiên cứu thành công rất cao,” Zhavoronkov, thạc sĩ chuyên ngành vật lý và toán học tại đại học Quốc gia Moscow, cho biết.

Quá trình nghiên cứu, phát triển thuốc ứng dụng AI của Insilico đã thu hút sự chú ý từ Menarini Group, doanh nghiệp tư nhân Ý về sản xuất dược phẩm thuộc sở hữu của nữ tỉ phú Massimiliana Landini Aleotti và gia đình.

Vào đầu tháng 1 này, Insilicon đã đạt thỏa thuận cấp phép thuốc điều trị ung thư vú với Stemline Thereapeutics, một công ty con của Menarini, với giá trị 500 triệu USD. Theo thỏa thuận, Stemline Therapeutics sẽ có giấy phép độc quyền phát triển và cung cấp ra ra thị trường thế giới loại phần tử mới nhất có thể dùng trong điều trị các loại bệnh ung thư từ Insilico.

Stemline Thereapeutics sẽ trả trước cho Insilico khoản tiền 12 triệu USD, phần còn lại tùy thuộc vào việc đạt một vài quy định và giai đoạn thương mại hóa nhất định.

Elcin Barker Ergun, CEO của Menarini, đánh giá AI tạo sinh của Insilico là một trong những nền tảng tân tiến nhất so với những doanh nghiệp cùng lĩnh vực khác. Trong mail phản hồi, cô chia sẻ: “Thị trường AI tạo sinh đang đón nhận làn sóng doanh nghiệp tham gia, và chúng tôi mong chờ vào tận dụng khả năng của Insilico trong việc tạo ra nền tảng AI tiên tiến có khả năng xác định loại thuốc tiềm năng, ứng dụng AI để thiết kế phân tử và công cụ tối ưu hóa quá trình thử nghiệm lâm sàng.”

Thuốc hỗ trợ điều trị bệnh ung thư vú tiềm năng, cũng như nhiều loại thuốc đang trong thử nghiệm khác, của Insilico có thể chưa được thương mại hóa ngay do nghiên cứu thuốc bằng AI vẫn là lĩnh vực còn tương đối mới mẻ. Công nghệ này tuy hứa hẹn sẽ giảm thời gian và chi phí đầu tư trong giai đoạn đầu phát triển thuốc nhưng vẫn chưa đảm bảo thành phẩm có công dụng.

Một vài công ty trong lĩnh vực này, bao gồm Exscientia (Anh) và BenevolentAI, đã phải loại bỏ một số thuốc tiềm năng sau khi thử nghiệm không thành công.

Zhavoronkov thành lập Insilico vào năm 2014 tại đại học Johns Hopkins (Mỹ), lập trụ sở chính ở Hong Kong từ năm 2019. Nhà khoa học người Latvian này cho biết nền tảng AI của Insilico có thể phát triển thuốc tiềm năng sẵn sàng để thử nghiệm lên con người chỉ trong khoảng 20 tháng, rút ngắn tối thiểu gấp đôi thời gian so với phương pháp truyền thống.

Zhavoronkov cho biết thêm quy trình phát triển thuốc của Insilico có chi phí thấp hơn đáng kể so với thông thường, song từ chối đưa ra con số trung bình vì tùy vào loại thuốc khác nhau.

Insilico hiện đang phát triển 31 loại thuốc tiềm năng bằng AI dùng trong điều trị các loại bệnh gồm ung thư và xơ phổi. Loại thuốc tiềm năng nhất của Insilico đang được phát triển cho bệnh xơ phổi tự phát, hiện trong giai đoạn giữa thử nghiệm lên người tại Mỹ và Trung Quốc. Vào tháng 9.2023, Insilico đã cấp phép phát triển và thương mại hóa thuốc điều trị ung thư cho công ty Exelixis và thu về số tiền trả trước 80 triệu USD.

Để duy trì lợi thế trong cuộc đua trở thành cái tên đầu tiên phát triển thành công thuốc bằng AI, Insilico đã nộp hồ sơ phát hành lần đầu ra công chúng (IPO) tại Hong Kong vào tháng 6.2023. Tuy vậy, việc đăng ký IPO hết hạn vào tháng 12.2023. Mặc cho điều đó, Zhavoronkov cho biết anh vẫn kiên trì với kế hoạch đưa công ty lên sàn chứng khoán. Zhavoronkov từ chối tiết lộ khi nào Insilico sẽ niêm yết cổ phiếu, cho biết đây chưa phải thời điểm thích hợp do các nhà đầu tư còn tâm lý lo ngại.

Theo bản cáo bạch IPO, trong năm 2022, doanh thu của Insilico đã gấp sáu lần lên 30 triệu USD. Trong khi đó, khoản lỗ tăng từ 130,5 triệu USD vào năm 2021 lên 222 triệu USD. Bên cạnh Besides Warburg Pincus và Qiming Venture Partners, Insilico còn có các nhà đầu tư khác gồm tập đoàn dược phẩm WuXi AppTec của tỉ phú Li Ge và Pavilion Capital, công ty trực thuộc quỹ đầu tư Singapore Temasek.

Doanh thu của Insilico tăng mạnh có thể đến từ những tập đoàn dược phẩm, với nhiều cái tên trong số đó sắp hết hạn bản quyền cho các loại thuốc điều trị đang mang lại nhiều lợi nhuận.

Trong năm 2022, các nhà phân tích của Bloomberg nhận định những hãng dược lớn tại Mỹ và châu Âu đối mặt với nguy cơ thiệt hại 390 tỉ USD doanh thu vào năm 2030, khi các sản phẩm quan trọng không còn độc quyền và phiên bản với giá thành thấp hơn thương mại hóa.

“Các doanh nghiệp dược phẩm lớn có thể đầu tư vào hoạt động R&D (Nghiên cứu và phát triển) nội bộ, quá trình sẽ diễn ra chậm, hoặc mua lại thuốc đã được phát triển mà chúng tôi dự báo sẽ mang lại lợi nhuận lớn. Chiến lược của chúng tôi là trở thành nhà sản xuất thuốc thử nghiệm lâm sàng và thuốc sẵn sàng thử nghiệm ban đầu lên người chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của những hãng dược phẩm lớn sẽ hết hạn bản quyền.

Biên dịch: Minh Tuấn