Nikhil Sawhney tăng tốc đưa Triveni Turbine của Ấn Độ trở thành công ty hàng đầu
Doanh nhân Nikhil Sawhney đã hợp tác với nhiều ông lớn đa quốc gia, biến turbine Triveni ít được biết đến của Ấn Độ thành người chơi toàn cầu. Khi các đối thủ lo cạnh tranh quyết liệt, anh đang nỗ lực để tăng gấp ba doanh thu.
Khu phức hợp nhà máy rộng 110 héc ta của Triveni Turbine nằm trong vành đai công nghiệp Sompura, cách thủ phủ công nghệ Bangalore của Ấn Độ 48km về phía Tây Bắc. Nơi đây đẹp như tranh vẽ, với những bụi hoa màu mực – vàng rực rỡ, cộng với vô số cây xoài, dừa và hồng xiêm. Trái tim của khuôn viên xanh tươi này là khu xưởng rộng 10.000m2, chuyên sản xuất rotor, cánh quạt cùng dây chuyền lắp ráp và thử nghiệm turbine hơi nước.
Đầu vào là nhiên liệu hóa thạch hoặc năng lượng tái tạo như sinh khối (biomass), các turbine khổng lồ sử dụng hơi nước để quay rotor tạo ra điện. Công ty chuyên sản xuất turbine có công suất lên đến 100 megawatts (MW). Mỗi năm sản xuất từ 300 đến 350 turbine tại hai nhà máy (nhà máy thứ hai nằm ở vùng ngoại ô khác của Bangalore). Các turbine này sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp như xi măng, thép, hóa chất và điện. (Turbine hơn 100MW chiếm trên 90% thị trường turbine hơi nước toàn cầu).
Giữa tiếng ồn đều đều của nhà máy, anh Nikhil Sawhney, phó chủ tịch kiêm giám đốc điều hành công ty chia sẻ tham vọng: “Trong năm tới, chúng tôi sẽ tăng gấp đôi doanh thu. Nhưng tại sao chúng tôi không thể tăng gấp ba?” Trong năm tài chính kết thúc vào ngày 31.3.2025, doanh thu của Triveni đạt 237 triệu USD, tăng 21% so với năm trước. Lợi nhuận tăng một phần ba, lên 41 triệu USD. Điều này giúp Triveni lọt danh sách các công ty tốt nhất có doanh thu dưới một tỷ USD năm thứ hai liên tục.
Anh Sawhney tham gia điều hành công ty từ 14 năm trước, thuộc thế hệ thứ tư một gia tộc có nguồn gốc ở Delhi, với truyền thống kinh doanh đường. Truyền thống này giúp anh đưa Triveni từ công ty nội địa trở thành tên tuổi tầm cỡ quốc tế. Vốn hóa thị trường của công ty tăng từ 262 triệu USD lên 2,4 tỷ USD. Hiện Triveni có 6.000 đơn vị turbine lắp đặt tại 80 quốc gia, so với 2.500 đơn vị tại 30 thị trường năm 2011. Theo công ty nghiên cứu năng lượng McCoy Power Reports có trụ sở tại Hoa Kỳ, Triveni là tên tuổi đứng thứ hai trên thị trường toàn cầu phân khúc điện mặt trời có công suất lên đến 100MW, sau Siemens Energy thuộc tập đoàn khổng lồ Siemens của Đức. Vị doanh nhân 48 tuổi chia sẻ: “Đó là hành trình dựa trên sự tập trung cao độ và kỷ luật.”
“KHÔNG AI CẤP PHÉP CHO CÔNG NGHỆ ĐẲNG CẤP THẾ GIỚI. CHÚNG TA PHẢI TỰ TẠO RA NÓ.”
Doanh nhân Sawhney thấy vẫn còn nhiều trở ngại ở phía trước. Ngành turbine hơi nước đang trải qua thay đổi nhanh chóng, khi thế giới chuyển đổi sang năng lượng sạch hơn; sự cạnh tranh gay gắt không chỉ từ Siemens mà còn các công ty đa quốc gia khác như TGM Turbinas của Brazil hay Baker Hughes của Anh; và đe dọa về thuế quan làm lung lay kế hoạch mở rộng thị trường Mỹ. Tất cả khiến doanh nhân Sawhney nhận thức rõ phải không ngừng đổi mới. Anh nói: “Chúng tôi cần phát triển sản phẩm mới, công nghệ mới và phân khúc thị trường mới. Là một tập thể, chúng tôi khá lo lắng.”
Từ khi niêm yết năm 2011, cổ phiếu Triveni tăng tới 1.600% đưa cha của anh Sawhney, là ông Dhruv Sawhney sở hữu khối tài sản 1,8 tỷ USD và đứng vào hàng ngũ tỷ phú từ năm 2022. Mảng kinh doanh turbine phát triển nhanh chóng, chiếm 2/3 giá trị tài sản ròng khoảng hai tỷ USD của ông. Tài sản còn lại đến từ cổ phần trong công ty Triveni Engineering & Industries, do anh trai Tarun Sawhney 51 tuổi điều hành, với vị trí phó chủ tịch kiêm giám đốc điều hành. (Cha của hai anh em là chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của cả hai công ty.)
Bà Teena Virmani, chuyên gia phân tích từ công ty dịch vụ tài chính Motilal Oswal có trụ sở tại Mumbai, nhận xét về Triveni Turbine: “Họ ở vị thế thống lĩnh thị trường nội địa, ngày càng mở rộng trên trường quốc tế và năng lực công nghệ được cải thiện mạnh mẽ. Triveni cũng hoạt động rất hiệu quả về tài chính.” Theo công ty Motilal Oswal, Triveni Turbine dẫn đầu tại Ấn Độ với 55% thị phần. Tiếp theo là Siemens Energy India 40%.
Thị trường turbine hơi nước toàn cầu giảm 10% doanh thu trong năm tài chính 2025, một phần do các cuộc bầu cử và bất ổn kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên bà Virmani kỳ vọng nhu cầu sẽ phục hồi trong năm tài chính 2027. Bà trích dẫn mức tăng trưởng 120% yêu cầu đặt hàng nội địa và 30% yêu cầu đặt hàng quốc tế của Motilal Oswal. Đây là giai đoạn đầu trước khi quyết định đặt hàng chính thức. Motilal Oswal được dự đoán tăng trưởng kép khoảng 19% cả doanh thu và lợi nhuận sau thuế trong hai năm tới.
Theo McCoy Power Reports, thị trường turbine hơi nước toàn cầu có công suất lên đến 100MW không bao gồm Nhật Bản và Trung Quốc, đã giảm 28% tính theo gigawatt từ 2014 đến 2024. Tuy nhiên anh Sawhney nhận định, điều này không phản ánh đúng thị trường trong dài hạn. Triveni vẫn duy trì đà tăng trưởng. Xuất khẩu chủ yếu sang châu Âu, Trung Đông và Đông Nam Á chiếm gần một nửa tổng doanh thu trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3.2025, từ mức 11% của năm 2011.
Anh Sawhney chia sẻ, hơn 70% turbine công ty sản xuất sử dụng năng lượng tái tạo như sinh khối. Điều này phù hợp với dữ liệu từ McCoy cho thấy, turbine chạy bằng năng lượng tái tạo chiếm gần 3/4 thị trường turbine hơi nước thế giới có công suất lên đến 100MW vào năm 2024, tăng từ 42% vào năm 2014. Turbine sử dụng nhiên liệu hóa thạch giảm từ 36% xuống còn 22%. Một hướng đi khác cũng mang tính bền vững là Triveni có thiết bị biến rác đô thị thành năng lượng. Nhiều máy móc của của công ty còn được tích hợp vào hệ thống nhiệt điện, thu nhiệt thải ra từ quá trình sản xuất điện và sử dụng cho mục đích công nghiệp khác, giúp cải thiện hiệu suất năng lượng.
Bước ngoặt quan trọng của Triveni là vào năm 2010, lúc đó chủ yếu sản xuất turbine nhỏ dưới 30MW, đã quyết định thành lập liên doanh với General Electric (GE) để sản xuất loại lớn hơn cho thị trường nước ngoài. Loại lớn này được sản xuất ở Ấn Độ và GE tiếp thị bán ra quốc tế. Liên doanh đã vươn mình mạnh mẽ. Năm 2019, hai bên đường ai nấy đi và Triveni mua lại toàn bộ cổ phần của GE.
Từ khi liên doanh với GE tan rã, xuất khẩu của Triveni tăng gấp ba lần. Theo anh Sawhney, khả năng cạnh tranh trên thị trường những loại turbine từ 30 đến 100MW của Triveni là rất đáng kể. Doanh số toàn cầu của công ty tăng mạnh vào năm 2016, khi chuyển sang sản xuất turbine cho ngành dầu khí. Sản phẩm của Triveni đáp ứng được tiêu chuẩn về an toàn, hiệu suất và nhiều yêu cầu khác do Viện Dầu khí Hoa Kỳ (API) đặt ra. Triveni hiện cung cấp máy móc đạt tiêu chuẩn API cho Trung Đông, Đông Nam Á, Trung – Nam Mỹ và châu Âu. Bà Virmani mô tả thị trường cạnh tranh rất quyết liệt nhưng sinh lời cao. Triveni có chuyên môn công nghệ và khả năng quay vòng vốn nhanh, giúp công ty sở hữu vị thế tốt để chiếm lĩnh thị phần.
• • •
Doanh nhân Sawhney đầu tư xây dựng năng lực công nghệ đã trở thành canh bạc sinh lời. Hiện công ty sở hữu 400 bằng sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hàng bản quyền và tung ra bốn–năm sản phẩm mới thường niên. Công ty có quan hệ đối tác nghiên cứu với nhiều trường đại học trong lẫn ngoài Ấn Độ, như Viện Khoa học Ấn Độ tại Bangalore và Đại học Cambridge ở Anh, cũng là trường cũ của anh Sawhney. “Không ai cấp phép cho công nghệ đẳng cấp thế giới. Chúng ta phải tự tạo ra nó,” anh nói. Chi phí vốn cho năm tài chính 2026 được phân bổ ở mức 1,7 tỷ rupee (19 triệu USD). Bên cạnh đó, hoạt động R&D sẽ hướng mạnh hơn vào cơ sở hạ tầng thử nghiệm lắp ráp. Anh Sawhney giải thích: “Chúng tôi có thể sử dụng tiền để tăng trưởng thông qua M&A, nhưng không muốn phát triển theo cách đó.”
Đẩy mạnh R&D đã chuyển thành nhiều hoạt động kinh doanh hơn. Tháng 1.2025, hợp tác với một công ty của Ý, Triveni thắng thầu dự án lưu trữ năng lượng điện trị giá 2,9 tỷ rupee (33 triệu USD) từ công ty phát điện nhà nước NTPC. Hệ thống nén CO2 cấp công nghiệp thành trạng thái lỏng, có thể giữ áp suất và giải phóng khi cần thiết. Ưu điểm của kỹ thuật này là năng lượng được lưu trữ mà không cần sử dụng đất hiếm như lithium. Mặc dù tự tin về công nghệ, doanh nhân Sawhney nói mở rộng quy mô có thể gặp khó khăn. Đổi mới và tạo mẫu thử nghiệm ở Ấn Độ khá dễ dàng vì chi phí thấp, nhưng mở rộng quy mô khá khó bởi ai cũng ngại rủi ro.
Anh Sawhney sớm nhận ra rằng, một cách tạo sự khác biệt so với đối thủ là tập trung vào dịch vụ hậu mãi. Triveni hợp tác với xưởng và trung tâm dịch vụ ở địa phương, để sửa chữa tân trang cho các xe của mình lẫn nhà sản xuất khác. Anh nói: “Chúng tôi có giá thương hiệu thấp so với các công ty toàn cầu, nên dịch vụ cần tốt hơn, nâng cao chất lượng và giảm thời gian phản hồi.” Năm tài chính 2025, doanh thu từ dịch vụ hậu mãi của Triveni tăng lên 32%, so với 16% năm 2011.
Một thế mạnh quan trọng của Triveni là có thể cung cấp sản phẩm tùy chỉnh với giá phải chăng. Khi hãng JK Cement có trụ sở tại Gurgaon tìm kiếm một turbine hơi cho nhà máy xi măng vào năm 2022, Triveni đã tích hợp thiết bị 18MW vào sàn turbine, hộp số, máy phát điện và các bộ phận khác. Ông Madhav Singhania, CEO của JK Cement chia sẻ: “Họ thực sự đã cố gắng hết sức. Không ai khác có thể đưa ra giải pháp như vậy.”
Chi phí tân trang thấp hơn một nửa so với nếu JK Cement hợp tác cùng nhà cung cấp khác, bởi họ sẽ thay mới toàn bộ hệ thống. Ông Singhania tìm đến Triveni một lần nữa năm 2024, để mua turbine hơi 23MW. Theo anh Sawhney, 90% khách hàng của họ đã quay lại và tiếp tục mua.
Triveni đã chi 10 triệu USD để mở rộng hoạt động tại Mỹ, như mở nhà máy lắp ráp rộng 9.300m2 ở Houston năm 2024, nhằm dễ tiếp cận khách hàng trong ngành dầu khí. Tuy nhiên doanh nhân Sawhney chia sẻ, họ đang điều chỉnh tham vọng tại xứ cờ hoa do vấn đề thuế quan. Triveni có thể sử dụng chuỗi cung ứng ngay tại Hoa Kỳ để sản xuất turbine, nếu thuế quan còn phức tạp. Chi nhánh Hoa Kỳ đóng góp chưa đến 1% tổng doanh thu của công ty trong năm tài chính 2025.
“Là một tập thể, chúng tôi khá lo lắng.”
Khả năng xoay chuyển tình thế là một phần trong DNA của gia đình anh Sawhney. Ông cố anh thành lập một doanh nghiệp sản xuất đường vào năm 1932, sau đó chuyển sang sản xuất máy móc cho ngành mía đường vào năm 1961, tiếp theo là sản xuất turbine hơi nước năm 1968. Các turbine này ban đầu được cung cấp năng lượng bằng bã mía. Năm 1973, cha của anh Sawhney gia nhập doanh nghiệp sản xuất thiết bị ngành mía đường do một người chú điều hành, trước khi sáp nhập với nhà máy đường của ông nội vào năm 2000, để thành lập Triveni Engineering & Industries. Những người đứng đầu gia tộc được ghi nhận có công lớn trong việc hiện đại hóa và cải cách hoạt động của nhà máy.
Sawhney và anh trai Tarun lớn lên ở Delhi, nơi đặt trụ sở chính của doanh nghiệp mía đường. Giống cha mình, cả hai đều học trường nội trú Doon dành cho nam sinh tại Uttarakhand. Sawhney và anh trai cũng theo bước cha vào học tại Cambridge. Sawhney có bằng thạc sĩ kinh tế ở đây. Năm 2002, anh theo học chương trình MBA tại trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania.
Anh Sawhney chia sẻ: “Không có áp lực nào buộc tôi làm việc trong doanh nghiệp gia đình. Cha luôn khuyến khích chúng tôi tiếp xúc môi trường bên ngoài.” Thời gian học tại Cambridge, anh thực tập ở Nomura và Barings. Tốt nghiệp, anh gia nhập bộ phận giao dịch đường tại Triveni Engineering trước khi chuyển đến bộ phận turbine năm 2007. Bộ phận này sau đó tách ra thành Triveni Turbine. Dù cha là người quyết định mọi việc, nhưng anh vẫn có quyền tự do hoạt động. Anh nói: “Chúng tôi rất thống nhất trong các mục tiêu lớn.”
Liệu thế hệ tiếp theo có tham gia vào việc kinh doanh của gia đình không? Zahan, con trai duy nhất 16 tuổi của anh Sawhney đáp: “Tại sao không? Nếu con tốt nghiệp điểm cao.” Cậu bé sắp sang Vương quốc Anh học chương trình A-level. Cậu đã cùng cha tới thăm nhà máy Sompura vào tháng bảy. Anh Sawhney nói về viễn cảnh sau này: “Tôi hy vọng nó làm việc ở công ty vì thấy thú vị và phù hợp. Nó có thể tiếp quản một công ty có truyền thống, có mạng lưới khách hàng công nghiệp, và làm cho công ty hòa hợp tốt hơn với thế giới rộng lớn ngoài kia.”
Biên dịch: Hoàng Thi — Nội dung đã được đăng trên Tạp chí Forbes Việt Nam số tháng 11.2025