Nắm bắt cơ hội giữa “rừng” nhiễu loạn

Khả năng thứ nhất là trở thành nhà tiên tri có thể nhìn thấu năm 2035 một cách chuẩn xác tuyệt đối từ lãi suất, giá vàng, xu hướng thời trang cho tới tổng thống tương lai. Khả năng thứ hai là trở thành một thám tử xuất sắc, một bậc thầy trong việc nắm bắt tín hiệu thực sự giữa một rừng nhiễu loạn, nhưng khả năng dự đoán dài hạn chỉ đạt mức trung bình.

Thoạt nghe, đa phần có lẽ sẽ chọn năng lực tiên tri. Lịch sử thị trường từng ghi nhận, cứ mỗi giai đoạn 10 năm trôi qua, lại có vài khoản đầu tư tăng giá gấp 500 lần thậm chí nhiều hơn. Đã bao lần tôi mơ ước (xen lẫn tiếc nuối) lẽ ra hồi đó (năm 2018) mình nên cầm cố nhà, rút toàn bộ quỹ hưu trí để đặt cược vào Nvidia. Dĩ nhiên, tôi đã không làm thế.

Tiếc quá! Tôi luôn thích Nvidia và CEO Jensen Huang của họ từ 15 năm trước. Nhưng sai lầm của tôi là đã không chịu đào sâu thêm, không nhìn thấy tín hiệu ẩn sau nhiễu động. Những dấu hiệu đó đã hiện rõ từ năm 2010, năm 2015 và sau năm 2018 thì gần như gào thét rằng: “Hãy mua Nvidia đi!”

Tôi có linh cảm rằng trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ gây thất vọng nếu chúng ta kỳ vọng nó có thể dự đoán chính xác tương lai 10 năm tới. Nhưng khả năng của AI trong việc lọc nhiễu, bóc tách và tìm ra tín hiệu chuẩn xác ngay thời điểm hiện tại sẽ khiến chúng ta ngỡ ngàng. Đó là lý do chúng ta nên học cách sử dụng và làm chủ AI ngay từ bây giờ, để nhìn ra cơ hội giữa cơn hỗn loạn của thuế quan, chiến tranh, những làn sóng truyền thông phóng đại hoặc bi quan thái quá.

Khi Warren Buffett, người còn được gọi là nhà hiền triết xứ Omaha, tuyên bố nghỉ hưu vào tháng năm, nhiều người đặt câu hỏi liệu sẽ có ai khác đạt được đẳng cấp như ông không? Buffett bắt đầu sự nghiệp đầu tư cổ phiếu từ giữa những năm 1950, làm việc trong một ngôi nhà bình dân với nhóm nhà đầu tư ban đầu chỉ gồm bạn bè và người thân. Khi đó, ông là một nhà đầu tư giá trị “nguyên bản” theo sát trường phái của Benjamin Graham, giảng viên của ông tại trường Kinh doanh Columbia. Buffett tìm mua các cổ phiếu bị thị trường quên lãng, rẻ hơn giá trị nội tại rất nhiều. Trong giai đoạn 1957-1968, quỹ đầu tư nhỏ của ông được cho là đã đạt mức lợi nhuận trung bình 25% mỗi năm.

Năm 1965, Buffett mua lại Berkshire Hathaway, một công ty dệt đang khó khăn và biến nó thành tập đoàn lớn nhất thế giới chuyên nắm giữ cổ phần các doanh nghiệp. Trong suốt 60 năm, Berkshire đạt tỷ suất lợi nhuận kép hằng năm 19,9%, gần gấp đôi mức trung bình của chỉ số S&P 500. Điều này có nghĩa, một khoản đầu tư chỉ 1.000 USD vào thời điểm bài hát I Can’t Get No Satisfaction của Rolling Stones đứng đầu các bảng xếp hạng vào năm 1965 sẽ có giá trị 54 triệu USD vào hôm nay. Nếu bạn chỉ đầu tư vào S&P 500 suốt 60 năm đó? Bạn chỉ thu về 304.000 USD.

Điều đáng nói là trong suốt chặng đường huy hoàng ấy, Buffett chưa từng cố gắng dự đoán về thị trường hay tương lai. Năm 1965, Toyota mới chỉ bắt đầu được biết đến với những chiếc xe nhỏ và bền, Singapore khi đó vẫn chỉ là một “quốc gia khởi nghiệp” với một nhà lãnh đạo non trẻ. Buffett chưa từng tiên đoán Toyota sẽ trở thành hãng xe lớn nhất thế giới theo doanh số hay Singapore sẽ trở thành một trong những thành phố giàu có nhất hành tinh. Ông cũng không dự đoán về sự sụp đổ của Liên Xô hay sự trỗi dậy của Trung Quốc. Ông im lặng trước sự xuất hiện của máy tính cá nhân, Internet hay điện thoại thông minh. Thậm chí ông chỉ bắt đầu đầu tư vào Apple sau khi công ty này đã trở thành cỗ máy in tiền.

“Siêu năng lực” thực sự của Buffett không nằm ở khả năng tiên đoán tương lai, mà ở việc nhận diện tín hiệu thật giữa vô vàn ồn ào. Sau tuyên bố nghỉ hưu của ông, cây bút Jason Zweig của Wall Street Journal viết một bài với tiêu đề: “Tại sao sẽ không bao giờ có một Warren Buffett thứ hai?” Theo Zweig, Buffett sở hữu ba siêu năng lực: [1] Khả năng nhận diện “khuôn mẫu” sau 70 năm đọc khoảng 100 ngàn báo cáo tài chính;  [2] Trí nhớ gần như siêu phàm;  [3] Quyền tiếp cận những thông tin và dữ liệu tài chính khó ai có được.

Buffett, theo một cách nào đó, chính là một cỗ máy “AI bằng xương thịt” từ thời chưa có AI. Zweig đã đúng khi nói rằng thế giới sẽ không có một Buffett thứ hai, vì cuộc chơi đầu tư đã thay đổi. Nhưng thế hệ nhà đầu tư mới, được trang bị AI, vẫn có thể bứt phá như cách Buffett từng làm: không phải bằng cách nhìn trước tương lai, mà bằng cách nhìn rõ tín hiệu giữa muôn trùng dữ liệu hỗn loạn.

Rich Karlgaard là biên tập viên tại Forbes. Là tác giả và nhà tương lai học, ông đã xuất bản một số cuốn sách, mới nhất là cuốn Late Bloomers, khám phá đột phá về ý nghĩa của việc trở thành tài năng nở muộn trong nền văn hóa bị ám ảnh bởi điểm SAT và thành công sớm. Truy cập: https://www.forbes.com/sites/richkarlgaard/

Biên dịch: Thi Dương — Nội dung đã được đăng trên Tạp chí Forbes Việt Nam số tháng 7/8.2025