Làm thế nào để hủy hoại một kỳ lân

Hồi tháng 3.2024, Emad Mostaque, người sáng lập Stability AI, bước lên sân khấu tại khu nghỉ dưỡng Terranea ở Palos Verdes, California trong những tràng pháo tay vang dội và lời giới thiệu từ nhân vật Aristotle do AI tạo ra. Nhà hiền triết ảo này tuyên bố Mostaque là “thần Prometheus hiện đại” với “sự sắc sảo của Athena và tầm nhìn của Daedalus.”

Aristotle “giả” tuyên bố: “Dưới sự quản lý của ông ấy, AI trở nên mạnh như thần Hercule, sẵn sàng bóp chết hai con rắn, vươn lên thành thực thể bất tử.”

Tuy nhiên, đằng sau lời giới thiệu khoa trương về Mostaque là sự thật nghiệt ngã. Stability, từng là một trong những công ty khởi nghiệp thành công nhất về AI, đang gặp khó khăn. Doanh nghiệp này đã cạn tiền trong nhiều tháng và Mostaque không thể đảm bảo đủ nguồn vốn bổ sung. Công ty vỡ nợ khi thanh toán cho Amazon, công ty cung cấp dịch vụ đám mây hỗ trợ các hoạt động cốt lõi của Stability.

Nhóm nghiên cứu xuất sắc đằng sau công cụ chuyển từ văn bản thành hình ảnh hàng đầu của họ, Stable Diffusion, đã nộp đơn từ chức chỉ ba ngày trước đó và các nhà lãnh đạo cấp cao khác đã đưa ra tối hậu thư cho Mostaque: Ông từ chức hoặc chúng tôi cũng sẽ bỏ đi.

Tuy nhiên, trên sân khấu trước các khán giả đồng trang lứa và các nhân viên dưới quyền, Mostaque, 41 tuổi, lại nói về cuộc chơi lớn. Ông nhấn mạnh: “AI chính là động cơ phản lực cho tâm trí.”

Nhưng sau đó, khi được hỏi về mô hình tài chính của Stability, ông tỏ ra lúng túng. “Tôi không thể công khai nói về việc này,” ông trả lời. “Nhưng mọi việc đang diễn ra tốt đẹp. Chúng tôi đang làm tốt hơn dự báo.”

Bốn ngày sau, Mostaque từ chức CEO của Stability. Trong bài đăng trên X, ông tuyên bố mình tự nguyện rút lui để phân cấp “sự tập trung quyền lực vào AI.” Nhưng thực tế, ông đã đấu tranh để duy trì vị trí và quyền kiểm soát trước áp lực ngày càng tăng từ bên ngoài và cả bên trong ép ông phải từ chức.

Các tài liệu và phỏng vấn của công ty với 32 nhân viên, nhà đầu tư, cộng tác viên và nhà quan sát trong ngành hiện tại và trước đây cho thấy, sự rời đi đột ngột của ông là kết quả của khả năng phán đoán kinh doanh kém và chi tiêu vung tay đã làm suy yếu niềm tin vào tầm nhìn và khả năng lãnh đạo của ông, cuối cùng khiến công ty bị phá sản.

Trong email gửi tới Forbes, Mostaque phủ nhận các cáo buộc. Thông qua luật sư của mình, ông từ chối bình luận về hồ sơ sự việc cũng như danh sách chi tiết các câu hỏi. “Không ai nói cho bạn biết làm CEO khó đến mức nào và hay liệu có những CEO giỏi hơn tôi trong việc mở rộng quy mô kinh doanh hay không,” ông tuyên bố.

“Tôi không chắc liệu có ai khác có thể xây dựng và phát triển nhóm nghiên cứu để tạo ra những mô hình tốt nhất và được sử dụng rộng rãi nhất như hiện có hay không, và tôi rất tự hào về đội ngũ của mình. Tôi mong chờ cơ hội để giải quyết vấn đề kế tiếp và hi vọng sẽ thay đổi được sự việc một cách đáng kể.”

Trong một tuyên bố gửi qua email, Christian Laforte và Shan Shan Wong, các đồng CEO tạm thời thay thế Mostaque, cho biết: “Công ty vẫn tập trung vào việc thương mại hóa công nghệ hàng đầu thế giới của mình” và cung cấp công nghệ này “cho các đối tác trong các ngành công nghiệp sáng tạo.”

Sau khi thành lập Stability vào năm 2019, Mostaque đã xây dựng công ty thành doanh nghiệp mạnh về AI thời kỳ đầu khi thực hiện dự án nghiên cứu đầy hứa hẹn về sau trở thành Stable Diffusion, và gọi vốn để biến nỗ lực này thành sản phẩm kinh doanh thực thụ. Sự xuất hiện của phần mềm có thể dễ dàng tạo ra hình ảnh chi tiết từ những câu lệnh bằng chữ đơn giản nhất đã ngay lập tức thu hút công chúng: trung bình mỗi ngày có 10 triệu người sử dụng phần mềm này, theo thông tin công ty cung cấp cho Forbes vào đầu năm 2023.

Đối với một số cá nhân cuồng tín, Mostaque chính là người ủng hộ quan trọng cho quan điểm phát triển AI mã nguồn mở trong bối cảnh các hệ thống mã nguồn đóng của OpenAI và Google vẫn đang thống trị.

Nhưng việc công ty khởi nghiệp của ông vươn lên thành một trong những công ty nổi tiếng nhất về AI tạo sinh lại phần nào được xây dựng trên chuỗi các tuyên bố cường điệu và sai lệch. Forbes đã viết về câu chuyện này trong một bài báo điều tra đăng trực tuyến hồi 6.2023. Forbes tiếp tục điều tra sau khi ông huy động được khoảng 100 triệu USD với mức định giá một tỷ USD, chỉ vài ngày sau khi ra mắt Stable Diffusion năm 2022.

Việc ông không thực hiện được một loạt lời hứa quan trọng, chẳng hạn như xây dựng các mô hình AI riêng cho các quốc gia và quyết định rót hàng chục triệu USD vào nghiên cứu mà không có kế hoạch kinh doanh bền vững, đã bào mòn nền tảng của Stability và gây nguy hiểm cho tương lai của doanh nghiệp.

“Có những việc ‘khẩn cấp’, những việc ‘khẩn cấp’ và ‘khẩn cấp nhất,’” một cựu nhân viên phàn nàn. “Không có điều nào trong số này có vẻ quan trọng nếu mọi thứ đều quan trọng.”

“Con người đó thực sự mong muốn thay đổi thế giới,” một cựu nhân viên nói với Forbes. “Ông ấy thực sự muốn đào tạo các mô hình AI cho trẻ em ở Malawi. Liệu điều đó có thực tế không? Hoàn toàn không nhé.”

Theo bản ghi nhớ nội bộ được chuẩn bị cho cuộc họp hội đồng quản trị mà Forbes tiếp cận được, đến tháng 10.2023, Stability chỉ còn chưa đến bốn triệu USD trong ngân hàng. Nợ chồng chất, bao gồm cả các khoản hằng tháng cần thanh toán đã quá hạn cho Amazon Web Services, đã khiến tình hình tài chính của doanh nghiệp lao đao.

Chính “đội quân” GPU (bộ xử lý đồ họa) của Stability, những con chip cực kỳ mạnh mẽ và vô cùng đắt tiền làm nền tảng cho AI, đã khiến tài chính của công ty bị ảnh hưởng nặng nề. Do AWS vận hành, “đội quân” này từ lâu là một trong những điểm đáng tự hào của Mostaque và ông thường dùng cụm từ “một trong 10 siêu máy tính lớn nhất thế giới” khi giới thiệu chúng.

Chúng giúp các nhà nghiên cứu của Stability xây dựng và duy trì một trong những công cụ tạo hình ảnh AI hàng đầu, cũng như tạo ra bước đột phá mới quan trọng trong các mô hình âm thanh, video và 3D tổng hợp. Một cựu nhân viên cho biết: “Không thể phủ nhận, Stability đã tiếp tục xuất xưởng rất nhiều mô hình. Họ có thể không thu được lợi nhuận từ đó, nhưng hệ sinh thái rộng lớn hơn lại được hưởng lợi vô cùng to lớn.”

Tuy nhiên, hiện giờ chi phí vận hành đe dọa nhấn chìm công ty. Theo dự báo tài chính nội bộ vào tháng 10.2023, Stability đang chi đến 99 triệu USD cho sức mạnh điện toán (theo hóa đơn cho thời gian xử lý) vào năm 2023.

Báo cáo cũng cho biết Stability “trả chưa hết các hóa đơn AWS trong tháng bảy (một triệu USD)” và “không có dự định thanh toán phần sử dụng trong tháng tám (bảy triệu USD) cho AWS vào cuối tháng 10.”

Tiếp đó là các hóa đơn tháng chín và tháng 10, cùng một triệu USD nợ Google Cloud và 600 ngàn USD nợ trung tâm dữ liệu đám mây GPU CoreWeave. (Amazon, Google và CoreWeave từ chối bình luận.)

Cộng thêm 54 triệu USD tiền lương và chi phí hoạt động, tổng chi dự kiến của Stability năm 2023 là 153 triệu USD. Nhưng theo báo cáo tài chính tháng 10.2023, doanh thu dự kiến trong năm dương lịch chỉ là 11 triệu USD. Stability đang mất nhiều tiền hằng tháng hơn số tiền kiếm được trong cả năm.

Tình hình tài chính tồi tệ của công ty khiến các nhà đầu tư hiện tại của Stability trở nên chán nản, trong đó có cả Coatue, siêu doanh nghiệp đầu tư công nghệ (tài sản trị giá 70 tỷ USD) đã rót hàng chục triệu USD vào Stability ở vòng cấp vốn 101 triệu USD vào năm 2022.

Trong một tuần kể từ cuộc họp hội đồng quản trị hồi đầu tháng 10 mà tại đó Mostaque chia sẻ dự báo tài chính nói trên, Lightspeed Venture Partners, nhà đầu tư lớn khác, đã gửi thư tới hội đồng quản trị yêu cầu họ bán công ty. Những con số đáng lo ngại đã “làm suy yếu nghiêm trọng” niềm tin của công ty vào khả năng lãnh đạo Stability của Mostaque.

“Chúng tôi rất ngạc nhiên và quan ngại về nguồn thu tiền mặt vừa được tiết lộ cho chúng tôi, không khớp với các cuộc thảo luận trước đây về chủ đề này,” Brett Nissenberg, Trưởng Văn phòng pháp lý của Lightspeed, viết trong bức thư mà Forbes đã được xem bản sao.

“Lightspeed tin công ty dường như không có khả năng tài chính, xét theo các điều khoản có thể đảm bảo tình hình tài chính lành mạnh lâu dài của công ty.” (Lightspeed và Coatue từ chối bình luận.)

Những lời đề nghị bán công ty khiến Stability lặng lẽ bắt đầu tìm người mua. Một công ty AI nổi tiếng xác nhận rằng đại diện của Mostaque đã liên hệ với họ để thăm dò. Những cuộc đàm phán đó không tiến triển vì “các số liệu không khớp,” người này nói với Forbes (nhân vật từ chối nêu tên do tính chất bí mật của các cuộc đàm phán).

Stability cũng cố gắng lôi kéo Samsung, thậm chí còn trang trí lại văn phòng của mình trước cuộc gặp hoạch định với doanh nghiệp điện tử khổng lồ của Hàn Quốc. (Samsung cho biết họ đã đầu tư vào Stability vào năm 2023 và không bình luận về các kế hoạch M&A.)

Theo nguồn tin trực tiếp, Coatue kêu gọi Mostaque từ chức trong nhiều tháng. Nhưng Coatue và các nhà đầu tư khác không thể sa thải ông vì ông là cổ đông lớn của công ty. Hai nguồn tin cho biết, khi họ thử chiến thuật khác bằng cách tập hợp các nhà đầu tư khác đưa ra gói cổ phần hấp dẫn để ông từ chức, Mostaque từ chối. Đến tháng 10, Coatue và Lightspeed cảm thấy đã hết chịu nổi. Coatue rời hội đồng quản trị và Lightspeed rời vị trí quan sát viên.

“Emad làm cho các nhà đầu tư ban đầu của chúng tôi vô cùng tức giận, khiến chúng tôi không thể huy động được thêm nguồn vốn theo những điều khoản hợp lý,” một quản lý cấp cao của Stability nói với Forbes.

Những tháng đầu năm 2024, vị trí vốn đã bấp bênh của Stability càng bị lung lay. Ba người đang tại chức cho biết ước tính có ít nhất 10% nhân sự bị cắt giảm. Dự trữ tiền mặt tiếp tục giảm. Mostaque đề cập đến một giải pháp tại cuộc họp hội đồng quản trị vào tháng 10: 95 triệu USD đầu tư mới, đang chờ thẩm định. Nhưng cuối cùng, chỉ một phần nhỏ vốn được thông qua, hai nguồn tin cho biết.

Sau khi Forbes đưa tin trực tuyến về kế hoạch từ chức CEO của Mostaque hồi tháng 3.2024, Stability xác nhận việc từ chức của ông. COO Wong và CTO Laforte tạm thời tiếp quản. Mostaque, người đã tuyên bố trên X rằng ông vẫn sở hữu phần lớn công ty, cũng đã từ chức hội đồng quản trị và đang bắt đầu tìm CEO có thể làm việc lâu dài. Cần phải làm rất nhiều việc để xoay chuyển tình thế nhưng lại có rất ít thời gian để làm điều đó.

Vị giám đốc điều hành đang làm việc tại Stability cho biết: “Vẫn có khả năng xuất hiện bước ngoặt xoay chuyển tình thế, nhưng tỉ lệ thành công sẽ giảm dần theo từng ngày.”

Vào tháng 7.2023, Mostaque vẫn nghĩ mình có thể thành công. Đến giữa tháng bảy, ông chia sẻ kế hoạch gọi vốn với các cấp dưới của mình. Thông tin cực kỳ lạc quan, nêu chi tiết về việc huy động được 500 triệu USD tiền mặt và 750 triệu USD trang thiết bị máy tính khác từ các nhà đầu tư lớn bao gồm Nvidia, Google, Intel và Ngân hàng Thế giới. (Nvidia và Google từ chối bình luận. Intel không phản hồi. Ngân hàng Thế giới cho biết họ không đầu tư vào Stability.)

Trong một thông báo của Slack mà Forbes tiếp cận được, Mostaque cho biết Google “sẵn sàng xúc tiến nhanh” và vòng gọi vốn “có khả năng nhận được quá nhiều sự quan tâm.”

Điều đó không đúng. Ba người hiểu biết trực tiếp về những nỗ lực gọi vốn này nói với Forbes rằng mặc dù có một số người quan tâm đến Stability, nhưng các cuộc đàm phán thường bị đình trệ khi đến thời điểm tiết lộ thông tin tài chính. Hai người trong số đó cho biết vào đầu năm, Mostaque đã ngừng trao đổi với các nhà đầu tư nếu họ yêu cầu số liệu tài chính.

Theo hai nguồn tin, mặc dù ông đã cố gắng sắp xếp được cuộc gặp với Nvidia và CEO Jensen Huang, nhưng mọi chuyện lại kết thúc trong thảm họa. “Đối mặt với những câu hỏi quá kỹ lưỡng của Jensen, Emad suy sụp,” nguồn tin thân cận nói với Forbes. Các nguồn tin cho biết Huang nhanh chóng kết luận rằng Stability chưa sẵn sàng nhận khoản đầu tư từ Nvidia.

Mostaque viết trong một email gửi Forbes rằng ông không gặp Huang kể từ năm 2022, ngoại trừ việc nói “xin chào và một vài lần thăm hỏi đơn giản sau đó.” Thông điệp vào tháng 7.2023 của ông đề cập đến kế hoạch huy động 150 triệu USD từ Nvidia. (Nvidia từ chối bình luận.)

Một nhà đầu tư của Stability nói với Forbes rằng sau cuộc điều tra của Forbes vào tháng 6.2023, trích dẫn hơn 30 nguồn tiết lộ lịch sử tuyên bố sai lệch của Mostaque, ông đã phải vật lộn để huy động vốn. (Mostaque phản đối bài báo kia và gọi đó là “những lời nói dối có tính toán” để đáp lại yêu cầu bình luận cho bài báo này.) Càng ngày, các nhà đầu tư càng xem xét kỹ lưỡng những tuyên bố của ông và chú ý nhiều đến dữ liệu.

Một nguồn tin cho biết, cựu chủ tịch Dropbox, Timothy Young, từ chối lời đề nghị trở thành chủ tịch của Stability sau khi đọc bài báo. Theo thông tin từ bốn người, điều đó khiến hội đồng quản trị và các giám đốc điều hành trở nên bức xúc hơn, vì họ vốn hi vọng Young sẽ là người bổ trợ cho kỹ năng quản lý kinh doanh và bán hàng mà Mostaque còn thiếu. (Young từ chối bình luận.)

Khi cuộc gặp mặt các lãnh đạo cấp cao của Stability được tổ chức tại London vào tháng 9.2023, hoạt động gọi vốn vẫn chưa kết thúc. Theo thông tin từ ba nhân vật có mặt tại đó, một nhóm giám đốc điều hành đã trực tiếp đặt câu hỏi cho Mostaque về tình hình tiền mặt và nguồn vốn dự phòng của công ty. Họ đã không nhận được câu trả lời rõ ràng.

Đến tháng 10.2023, Mostaque đã giảm hơn 80% mục tiêu gọi vốn của mình.

Những tháng tiếp theo chứng kiến sự ra đi đều đặn của hàng loạt nhân sự, đỉnh điểm là sự ra đi vào tháng 3.2024 của các nhà phát triển chính của Stable Diffusion. Một số người sau khi rời đi vẫn còn tỏ ra lo ngại về dòng tiền cũng như nợ phải trả. Ngoài ra còn có nỗi lo khác, mà bốn nguồn tin mô tả là cách tiếp cận lỏng lẻo của Mostaque đối với nỗ lực đảm bảo các sản phẩm của Stability không thể được sử dụng để sản xuất tài liệu lạm dụng tình dục trẻ em (CSAM).

“Stability AI cam kết ngăn chặn việc lạm dụng AI và cấm sử dụng các mô hình và dịch vụ hình ảnh của chúng tôi cho hoạt động bất hợp pháp, bao gồm cả việc chỉnh sửa hoặc tạo CSAM,” Ella Irwin, Phó chủ tịch cấp cao về liêm chính, cho biết trong một tuyên bố với Forbes hồi tháng ba. 

Stable Diffusion vừa là sản phẩm nổi bật của Stability và cũng là cuộc khủng hoảng tiền mặt đang hiện hữu của doanh nghiệp. Một nhân viên đang làm việc đã mô tả với Forbes như sau “một khoảng chân không khổng lồ hút hết mọi thứ: tiền bạc, máy tính, con người.”

Trong khi phần mềm được sử dụng rộng rãi (Mostaque tuyên bố số lượt tải xuống đạt tới hàng trăm triệu) thì Stability lại gặp khó khăn trong việc biến thành công vang dội đó thành doanh thu. Mostaque biết có thể làm được – các đồng nghiệp tại Databricks, Elastic và MongoDB đều đã biến sản phẩm miễn phí thành sản phẩm kinh doanh sinh lời – ông chỉ không thể tìm ra cách.

Có ba người nói rằng dịch vụ quản lý quan hệ với khách hàng kém cỏi của Stability đã làm ảnh hưởng đến một số công ty nhỏ hơn đã ký hợp đồng với họ. Trong khi đó, năm người quen thuộc với nỗ lực này cho hay, các cuộc đàm phán với các công ty lớn hơn như Samsung và Snapchat đã thất bại.

Bốn nguồn tin cho biết, các cuộc thảo luận với Canva – một trong những khách hàng sử dụng Stable Diffusion mã nguồn mở nhiều nhất – về thỏa thuận tiềm năng trị giá hàng triệu USD đã kết thúc. Một cựu nhân viên chia sẻ: “Có cơ hội và nhu cầu rất lớn, nhưng lại chẳng thể thực thi.”

Việc Mostaque từ chức đã mang lại hi vọng cho một số nhân viên. Một người nói: “Cảm giác u ám kỳ lạ khi nghe Emad nói những điều vô nghĩa trong một giờ đã không còn nữa.”

Ý tưởng lớn khác của Mostaque là cung cấp cho các chính phủ những mô hình AI quốc gia riêng biệt, “không phải được dùng như công cụ của một số ít mà là một nguồn mang đến lợi ích cho tất cả những ai có khả năng sẽ phải đối đầu với những kẻ thù lớn, bệnh ung thư, chứng tự kỷ và dòng chảy thời gian,” nhân vật Aristotle ảo giới thiệu khoa trương tại hội nghị.

a nguồn tin tham gia dự án cho biết Stability cố gắng phát triển mô hình như vậy cho Chính phủ Singapore trước sự phản đối của các nhân viên thấy nghi ngờ về tính khả thi kỹ thuật. Chính quyền Singapore xác nhận họ không tham gia thỏa thuận với Stability.

Khi Stability chuyển từ ý tưởng kinh doanh mới này sang ý tưởng kinh doanh mới khác, các nguồn lực đột ngột được phân bổ lại và các nhà nghiên cứu được phân công lại. Sự thay đổi đột ngột trong một tổ chức phần lớn bị cô lập đã khiến nhân viên mất tinh thần và tức giận.

“Có những việc ‘khẩn cấp’, những việc ‘khẩn cấp’ và ‘khẩn cấp nhất,’” một cựu nhân viên phàn nàn. “Không có điều nào trong số này có vẻ quan trọng nếu mọi thứ đều quan trọng.”

Một cựu giám đốc khác của Stable chỉ trích nhiều hơn. “Emad là nhà lãnh đạo vô tổ chức nhất mà tôi từng làm việc cùng trong sự nghiệp của mình,” người này nói với Forbes. “Ông ấy không có tầm nhìn và thay đổi hướng đi hằng tuần, thường dựa theo những gì ông ấy thấy trên Twitter.”

Đến tháng 12.2023, Stability đã ngừng hỗ trợ một phần mã nguồn mở của mình và thông báo rằng mọi hoạt động sử dụng Stable Diffusion vì mục đích thương mại sẽ khiến khách hàng phải trả ít nhất 20 USD hằng tháng (việc sử dụng Stable Diffusion phi thương mại và nghiên cứu sẽ vẫn miễn phí).

Tuy nhiên, Stability đang lặng lẽ cân nhắc đến một nguồn doanh thu tiềm năng sinh lợi hơn: bán lại sức mạnh điện toán mà họ đã thuê từ các nhà quản lý dịch vụ đám mây như AWS, theo thông tin từ sáu người quen thuộc với nỗ lực này. Mặc dù về cơ bản đây là hoạt động kinh doanh chênh lệch giá GPU, nhưng Stability đã định hình chiến lược này cho các nhà đầu tư như “dịch vụ được quản lý.”

Báo cáo tài chính tháng 10 gây kinh ngạc của công ty dự đoán lạc quan rằng đợt chào bán như vậy sẽ mang về 139 triệu USD vào năm 2024 – 98% doanh thu của Stability. Vào thời điểm đó nhiều nhân viên đã nói với Forbes rằng họ lo ngại điều này sẽ vi phạm điều khoản hợp đồng của Stability với AWS.

Amazon từ chối bình luận. Một cựu nhân viên cho biết: “Quan điểm nội bộ là chúng tôi không bán lại sức mạnh điện toán. Vì đó là trò bẩn.”

Stability không trả lời các câu hỏi về việc liệu họ có kế hoạch tiếp tục chiến lược này hay không khi Mostaque không còn điều hành.

Trong khi đó, một mối đe dọa pháp lý thảm khốc tiềm tàng đang rình rập công ty: bộ ba vụ kiện vi phạm bản quyền do Getty Images cùng một nhóm nghệ sĩ ở Hoa Kỳ và Vương quốc Anh đưa ra vào đầu năm 2023, những người cho rằng Stability đã sử dụng trái phép tác phẩm nghệ thuật và nhiếp ảnh của họ để huấn luyện các mô hình AI tạo nên Stable Diffusion.

Tòa án tại London đã bác bỏ nỗ lực của công ty nhằm loại bỏ một trong các vụ kiện trên cơ sở rằng không có nhà nghiên cứu nào của họ có trụ sở tại Vương quốc Anh. Yêu cầu của Stability rằng vụ kiện của Getty nên bị chặn lại vì đây là công ty có trụ sở tại Vương quốc Anh cũng đã bị bác bỏ. (Stability không trả lời các câu hỏi về vụ kiện tụng).

Theo Eric Goldman, giáo sư luật tại Đại học Santa Clara, việc kiện tụng “có thể kéo dài trong nhiều năm.” Số lượng lập luận mà nguyên đơn có thể đưa ra hầu như là vô tận. Ông nói thêm: “Nếu bất kỳ lập luận nào trong số đó thành công, việc đó có thể thay đổi hoàn toàn môi trường AI tạo sinh.”

Tại cuộc họp toàn công ty hồi tháng ba, các nhà lãnh đạo mới của Stability đã trình bày chi tiết về con đường phía trước. Theo một người tham dự, họ nhấn mạnh về kế hoạch quản lý tốt hơn các nguồn lực và chi phí. Đó là một khởi đầu, nhưng sự can thiệp của Mostaque đã khiến họ có rất ít cơ hội để thực hiện.

Vào tháng tư, công ty lại sa thải thêm 10% nhân viên để cắt giảm chi phí. Tuy nhiên, việc Mostaque từ chức đã mang lại hi vọng cho một số nhân viên. Một nhân viên đang tại chức cho biết sau khi tham dự cuộc họp: “Một vài người chắc chắn sẽ xem xét việc rời đi sau ngày hôm nay. Và bầu không khí u ám kỳ lạ khi nghe Emad nói những điều vô nghĩa trong suốt một giờ đã biến mất.”

Không lâu trước khi Mostaque từ chức, giám đốc điều hành hiện tại của Stability đã nói với Forbes, họ lạc quan tin rằng sự ra đi của Mostaque có thể khiến Stability có lại được sức hút đủ để nhận được một khoản đầu tư nhỏ hoặc bán cho một bên mua thân thiện.

Người này nói: “Có những công ty đã huy động được hàng trăm triệu USD nhưng có giá trị nội tại thấp hơn nhiều so với Stability. Cứu tinh vẫn có thể xuất hiện.”  

ẢO TƯỞNG ỔN ĐỊNH

Trong lời kể của chính mình, Emad Mostaque là người đàn ông thời Phục hưng thời hiện đại, người đã khởi xướng “cơn sốt vàng” AI.

Với tấm bằng thạc sĩ Oxford, ông là nhà quản lý từng đoạt giải thưởng của Quỹ phòng hộ Capricorn ở London, một người bạn tâm giao đáng tin cậy của Liên Hiệp Quốc và là thiên tài kỹ thuật đằng sau Stable Diffusion, công cụ tạo hình ảnh AI đột phá mà ông cho rằng đã gây áp lực buộc OpenAI phải ra mắt ChatGPT vào tháng 11.2022. Mostaque tuyên bố rằng Stability sẽ sử dụng AI để biến đổi Hollywood, dân chủ hóa giáo dục và đánh bại Microsoft PowerPoint.

Đối với các nhà đầu tư, ông khẳng định Stability có quan hệ đối tác với OECD, Tổ chức Y tế thế giới và Ngân hàng Thế giới, cũng như có thỏa thuận riêng với Amazon giúp công ty được giảm giá 80%. Ông tuyên bố Stability “đồng sáng tạo” Midjourney, ứng dụng tạo hình ảnh AI phổ biến khác, đồng thời “quản lý, tổ chức” cộng đồng người dùng của Midjourney.

Ông cũng cho biết Stability sở hữu tài sản trí tuệ của Stable Diffusion và công ty khởi nghiệp AI khác là Runway đã vi phạm bản quyền khi phát hành phiên bản trình tạo hình ảnh của riêng họ.

Một số tuyên bố của Mostaque đã giúp ông huy động được khoảng 100 triệu USD vào năm 2022 từ các nhà đầu tư blue-chip trong thỏa thuận định giá Stability ở mức một tỷ USD. Nhưng câu chuyện của ông được xây dựng trên sự cường điệu và những tuyên bố gây hiểu lầm. Forbes đã công bố một bài điều tra trực tuyến vào tháng 6.2023 cho thấy:

• Mostaque nhận bằng cử nhân của Oxford chứ không phải bằng thạc sĩ.

• Mặc dù Capricorn đã giành được giải thưởng vào năm 2018, nhưng đồng sáng lập quỹ phòng hộ là Damon Hoff cho biết Mostaque không hề thúc đẩy bất kỳ khoản đầu tư nào. Cùng năm đó, quỹ đóng cửa vì hoạt động kém.

• Liên Hiệp Quốc, OECD, WHO và Ngân hàng Thế giới đều phủ nhận việc trở thành đối tác Stability.

• Stability không nhận được mức giảm giá đặc biệt từ Amazon. Ngược lại, công ty đã nợ rất nhiều hóa đơn hằng tháng vào năm 2022.

• Người sáng lập Midjourney David Holz cho biết Stability không cùng tạo ra sản phẩm hoặc quản lý, tổ chức cộng đồng của mình.

• Stability không sở hữu bản quyền của Stable Diffusion và đã rút lại khiếu nại về bản quyền đối với Runway.

• Stable Diffusion không phải do Mostaque phát triển mà được các nhà nghiên cứu học thuật ở Đức phát triển.

• Björn Ommer, giáo sư đứng đầu cuộc nghiên cứu, tin rằng Mostaque đã đánh lừa công chúng bằng cách khẳng định công lao quá mức đối với việc tạo ra Stable Diffusion.

Người phát ngôn của Stability AI phản bác một số điểm này, nói rằng Oxford MA là một bằng danh dự mà Mostaque “đăng ký”; Mostaque đã rời đi trước khi Capricorn đóng cửa; “vấn đề thanh toán” với Amazon đã được “xử lý”; và rằng Stability đã nhiều lần ghi nhận những đóng góp của nhóm Ommer.

Biên dịch: Quỳnh Anh