Hãng chip AI Hàn Quốc tuyên chiến Nvidia

Một năm trước, Sunghyun Park (40 tuổi), đồng sáng lập kiêm CEO của Rebellions, hãng thiết kế chip AI tại Seongnam, nhận được một cuộc gọi bất ngờ. Người gọi là Ryu Young-sang, CEO của SK Telecom, nhà mạng lớn nhất Hàn Quốc và là công ty con thuộc tập đoàn SK đầy quyền lực. Ryu muốn gặp Park để bàn chuyện hợp tác trong ngành bán dẫn vốn được xem là niềm tự hào quốc gia. Trước cả khi Ryu kịp đề cập chuyện sáp nhập, Park đã nghĩ “sáp nhập là cửa sống duy nhất,” anh kể lại một cách thẳng thắn.

Rebellions nhanh chóng tạo dựng được tên tuổi nhờ dòng chip AI tiết kiệm điện, có thể ứng dụng vào nhiều lĩnh vực, từ giao dịch tần suất cao đến hỗ trợ các mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT của OpenAI. Sau khi thành lập công ty vào năm 2020, Park đã huy động được 225 triệu USD qua năm vòng gọi vốn để phát triển dòng chip Atom, hiện đang được các trung tâm dữ liệu Hàn Quốc ưa chuộng. Và thế hệ chip tiếp theo, được thiết kế dành riêng cho các siêu máy chủ AI tiêu thụ điện cực lớn, cũng đang sắp sửa ra mắt. Nhưng Park hiểu rõ: để hiện thực hóa tham vọng vươn ra toàn cầu, anh không thể đi một mình.

Trong khi đó, SK Telecom, “viên ngọc quý” trong đế chế kinh doanh của tỷ phú Chey Tae-won (xếp thứ 36 trong danh sách 50 người giàu nhất Hàn Quốc), cũng đang sở hữu một công ty khởi nghiệp chip AI tên Sapeon Korea. Sapeon và Rebellions đang cạnh tranh khốc liệt tại thị trường nội địa với dòng chip X330. 

Ryu và Park đồng quan điểm rằng nếu chịu bắt tay nhau, họ sẽ không chỉ tạo ra một “nhà vô địch chip AI tầm quốc gia”, mà còn đủ sức đối đầu với các ông lớn toàn cầu, trong đó có gã khổng lồ công nghệ Mỹ Nvidia, hiện là bá chủ ngành chip AI.

“Chỉ vài cái tên trong ngành chip AI đủ sức trụ lại. Trong thị trường biến động liên tục, chúng ta cần tập hợp toàn bộ nhân tài Hàn Quốc dưới một chiến tuyến,” Park nói. “Tôi không muốn lãng phí thời gian và năng lượng để cạnh tranh trong nước.”

Chỉ cần chiếm một phần nhỏ thị phần toàn cầu cũng đủ thay đổi cuộc chơi. Khi ai nấy đều đang đua nhau ứng dụng các công cụ AI tạo sinh (vốn cần được huấn luyện dựa trên lượng dữ liệu khổng lồ), nhu cầu về chip AI cũng bùng nổ tương ứng trong hai năm qua. Theo hãng tư vấn công nghệ Mỹ Gartner, doanh số chip AI toàn cầu dự kiến sẽ vượt 92 tỷ USD vào năm 2025, tăng 29% so với 71 tỷ USD của năm 2024. 

Tháng 12 năm ngoái, thương vụ sáp nhập chính thức hoàn tất: cứ 2,4 cổ phiếu Sapeon phát hành đổi lấy một cổ phiếu của Rebellions, qua đó tạo ra kỳ lân chip AI đầu tiên tại Hàn Quốc, với định giá 1,3 nghìn tỷ won, tương đương khoảng một tỷ USD khi đó (nay là 900 triệu USD). Công ty hợp nhất giữ nguyên tên Rebellions và ban điều hành cũ, trở thành nhà cung cấp chip AI lớn nhất nước. Danh sách khách hàng “hạng A” của họ bao gồm dịch vụ đám mây của SK, Kakao (do Kim Beom-su, người giàu thứ 7 điều hành) và Naver (do Lee Hae-jin, người giàu thứ 19 nắm giữ).

“Việc sáp nhập với Sapeon là một trong những bước đi khôn ngoan nhất,” Mohamed Zeeshan Hassan, giám đốc đầu tư của Wa’ed Ventures, quỹ đầu tư mạo hiểm thuộc tập đoàn dầu khí nhà nước Saudi Aramco, nhận định. “Thị trường Hàn Quốc đã nhỏ rồi, chúng ta phải cạnh tranh với các đối thủ quốc tế thay vì lo đấu đá lẫn nhau.”

“Chỉ vài cái tên trong ngành chip AI đủ sức trụ lại.”

---

Liên minh mới cũng mang lại cho Park, người nắm giữ 10% cổ phần của công ty sáp nhập theo giấy tờ, quyền tiếp cận chip bộ nhớ băng thông cao HBM3E – một loại chip tiên tiến giúp tăng tốc độ xử lý dữ liệu vượt trội và được sản xuất bởi SK Hynix, công ty con chuyên sản xuất chip nhớ của tập đoàn SK. “Hiện đang thiếu hụt nguồn cung cho dây chuyền sản xuất,” Park nói, “và HBM cũng chịu cảnh đó.” Trên thế giới, ngoài SK Hynix, chỉ còn hai ông lớn cung cấp HBM là Samsung Electronics và Micron, trụ sở tại Boise, bang Idaho (Mỹ).

Tuy nhiên, việc mở rộng doanh thu tại thị trường nội địa, chưa nói đến ra quốc tế, vẫn là một bài toán nan giải. Việc thuyết phục các trung tâm dữ liệu sử dụng chip AI không phải từ Nvidia – hiện chiếm khoảng 90% thị phần toàn cầu theo hãng nghiên cứu Futurum Intelligence (Anh) – là điều gần như bất khả thi. 

Nvidia, với vốn hóa thị trường 2.800 tỷ USD, đã báo cáo doanh thu mảng chip cho trung tâm dữ liệu đạt 35,6 tỷ USD chỉ riêng trong quý 4 năm tài chính kết thúc vào tháng 1.2025, gấp chín lần so với đối thủ gần nhất là AMD (vốn hóa 156 tỷ USD), công ty chỉ thu về 3,9 tỷ USD cùng kỳ năm 2024.

Rebellions, nếu so sánh, chỉ như một hạt cát. Công ty đặt mục tiêu doanh thu năm 2025 là 100 tỷ won, tương đương khoảng 68 triệu USD. Theo báo cáo gần nhất, doanh thu của Rebellions năm 2023 là 2,7 tỷ won, với khoản lỗ ròng tăng từ 8,1 tỷ won năm 2022 lên 13,7 tỷ won.

Để nuôi tham vọng toàn cầu, công ty cần chứng minh chip của mình vượt trội hơn Nvidia. Đầu năm 2026, Rebellions dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất hàng loạt dòng chip mang tên Rebel, được thiết kế chuyên biệt để tiết kiệm năng lượng cho quá trình inference (thuật ngữ chỉ quá trình sử dụng mô hình AI đã được huấn luyện để dự đoán hoặc đưa ra kết quả dựa trên dữ liệu mới). Đây là một bước ngoặt quan trọng, bởi theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), mỗi yêu cầu từ ChatGPT tiêu tốn năng lượng gấp 10 lần một yêu cầu tìm kiếm trên Google.

Dựa trên các bài thử nghiệm nội bộ, Park khẳng định chip Rebel giúp tiết kiệm điện năng gấp ba lần cho các tác vụ AI so với loại chip tiết kiệm năng lượng nhất hiện nay của Nvidia, mẫu H100 trong dòng Hopper, ra mắt cuối năm 2022. Một điểm cộng nữa, theo Park, là dung lượng bộ nhớ HBM3E lên tới 144 gigabytes của Rebel, gần gấp đôi mức 80 gigabytes HBM3 của H100. Ví dụ, để chạy mô hình ngôn ngữ lớn Llama 3.1 của Meta, cần hai chip H100, nhưng chỉ cần một chip Rebel.

Để nuôi tham vọng toàn cầu, công ty cần chứng minh chip của mình vượt trội hơn Nvidia.

“Xét về tổng chi phí sở hữu (giá mua cộng phí vận hành), Rebel rẻ hơn H100 cho mục đích inference,” Park nói. H100 tiêu thụ tối đa 400W, trong khi chip Rebel có thể đạt hiệu suất một petaflop (một triệu tỷ phép tính mỗi giây) chỉ với 350W. Tuy nhiên, Park thừa nhận: “Nếu bạn cần làm cả huấn luyện mô hình lẫn inference, H100 vẫn là lựa chọn tốt hơn.”

Công ty từ chối tiết lộ kế hoạch sản lượng chip Rebel, viện lý do ràng buộc bảo mật với khách hàng. Trong khi đó, Nvidia đang chuẩn bị tung ra dòng chip AI thế hệ tiếp theo B200 trong quý này. Đây là mẫu mới thuộc dòng Blackwell, kế nhiệm dòng Hopper, được quảng bá là có hiệu năng inference gấp 30 lần và hiệu suất năng lượng gấp 25 lần so với H100, với dung lượng bộ nhớ lên tới 192 gigabytes HBM3E. Tuy nhiên, “siêu chip” này dự kiến có chi phí vận hành đắt hơn nhiều, yếu tố Rebellions có thể khai thác để định vị họ như lựa chọn tiết kiệm và hiệu quả hơn.

 •  •  •

Chiêu mộ nhân tài hàng đầu chính là yếu tố then chốt trong thành công của Rebellions, theo chia sẻ của Ki-Jun Kim, CEO của Kakao Ventures, người đã gặp Park lần đầu năm 2019 và quyết định rót hai tỷ won chỉ sau một giờ trò chuyện. Park đặt ra tiêu chuẩn tuyển dụng rất cao, chỉ nhận các kỹ sư từng làm ở những hãng bán dẫn hàng đầu, điều này giúp Rebellions nhanh chóng được mệnh danh là “con tàu ai cũng muốn lên” trong giới công nghệ Hàn Quốc.

Dù chỉ có khoảng 50 triệu dân, Hàn Quốc sở hữu lực lượng nhân tài xuất sắc trong ngành bán dẫn. Quốc gia này là quê hương của hai hãng sản xuất chip nhớ lớn nhất thế giới: SK Hynix của Chey Tae-won và Samsung Electronics của Jay Y. Lee (xếp thứ 2). Bên cạnh đó, Hàn Quốc còn cung ứng thiết bị bán dẫn như Hanmi Semiconductor của Kwak Dong Shin (hạng 22) và công ty hóa chất Soulbrain của Chung Ji-wan. 

Chính sách hỗ trợ từ Chính phủ cũng giúp hệ sinh thái công nghệ giữa các tập đoàn lớn và startup gắn kết ngày càng chặt chẽ. Ví dụ: khách hàng lớn nhất của Soulbrain là Samsung, trong khi Hanmi lại cung ứng thiết bị cho SK Hynix.

Chip bán dẫn hiện là ngành xuất khẩu lớn nhất của Hàn Quốc, chiếm khoảng 1/5 tổng kim ngạch xuất khẩu 684 tỷ USD năm 2024. Trong đó, thị trường Mỹ chiếm 19%. Dù chip bán dẫn chưa bị ảnh hưởng bởi thuế quan của ông Donald Trump, nhưng cũng không hoàn toàn “an phận” vì cũng như máy chủ AI, chúng nằm trong nhóm sản phẩm có rủi ro bị áp thêm thuế nhập khẩu.

Park tốt nghiệp cử nhân Viện Khoa học và Công nghệ Tiên tiến Hàn Quốc (KAIST) năm 2006, sau đó sang Mỹ học tiếp ngành kỹ thuật điện máy tại MIT. Anh từng làm việc tại Intel, Samsung Mobile và Starlink của Elon Musk với vai trò kỹ sư thiết kế chip, rồi gia nhập Morgan Stanley tại New York năm 2018. Trong thời gian phát triển mô hình định lượng cho hệ thống giao dịch tốc độ cao tại ngân hàng, Park nhận ra nếu có thể thiết kế chip riêng cho hệ thống, tốc độ thực thi lệnh sẽ nhanh hơn nhiều.

Hai năm sau, anh quay về Hàn Quốc để sáng lập Rebellions cùng Oh Jinwook, cựu kỹ sư chính của IBM, cũng là cựu sinh viên KAIST, sau này là giám đốc công nghệ Rebellions. Với khoản vốn đầu tiên 5,5 tỷ won từ các nhà đầu tư như Kakao Ventures, họ chế tạo nguyên mẫu chip Ion năm 2021, sau đó phát triển dòng chip thương mại đầu tiên Atom, chính thức ra mắt năm 2023 như một lựa chọn tiết kiệm điện cho các trung tâm dữ liệu.

Một hướng đi riêng của Rebellions là cung cấp giải pháp “tất cả trong một” thay vì chỉ bán chip đơn thuần.

“Điều tôi rút ra từ khách hàng là họ muốn một giải pháp phần cứng trọn gói,” Park lý giải. “Chỉ cần cắm vào là dùng.” Với các hyperscaler (các trung tâm dữ liệu lớn được thiết kế để cung cấp sức mạnh điện toán khổng lồ), việc lắp đặt chip AI đòi hỏi kỹ thuật phức tạp trong khi nguồn nhân lực ngành này đang thiếu hụt trầm trọng. Hầu hết công ty chip đều tránh đi sâu vào dịch vụ này để duy trì biên lợi nhuận. 

Tháng 11.2024, Rebellions hợp tác với hãng lắp ráp điện tử Đài Loan (Trung Quốc) Pegatron để phát triển máy chủ AI tích hợp chip Rebel. Tiếp đó là màn bắt tay cùng Penguin Solutions (California, Mỹ) vào tháng ba năm nay để hỗ trợ khách hàng lắp đặt và kết nối các cụm chip AI vào cơ sở hạ tầng máy chủ. “Các nhà thiết kế chip AI thường không muốn hợp tác với bên khác để tránh chia sẻ lợi nhuận và giữ biên lợi nhuận cao,” Park nói. “Nhưng tôi lại thích chia sẻ,” anh bổ sung, “vì thị trường đang lớn dần.”

Thách thức lớn hơn nằm ở việc thu hút khách hàng quốc tế. Tháng 8.2024, Rebellions ký hợp đồng đầu tiên với Saudi Aramco để cung cấp chip AI cho trung tâm dữ liệu của tập đoàn này. Trước đó một tháng, quỹ đầu tư của Aramco, Wa’ed Ventures, đã rót 15 triệu USD vào Rebellions, đây cũng là khoản đầu tư đầu tiên của họ tại Hàn Quốc. Đến cuối năm, công ty đã chốt được các đơn hàng từ Mỹ, Nhật Bản và Thái Lan. Park nói, IPO sớm nhất có thể diễn ra trong năm 2026, tùy thuộc vào kết quả kinh doanh năm nay.

Giáo sư Yoo Hoi-jun, viện trưởng Viện sau Đại học về AI bán dẫn tại KAIST, rất lạc quan. “Rebellions đang đi đầu trong lĩnh vực bộ nhớ tốc độ cao và tối ưu hóa AI,” ông chia sẻ qua email. “Trong giới làm chip AI, họ được xem là một trong những cái tên hấp dẫn nhất toàn thế giới vào thời điểm này.” 

Biên dịch: Vương Đỗ — Nội dung đã được đăng trên Tạp chí Forbes Việt Nam số tháng 6.2025