Giải pháp sinh học lập thể Resolve Biosciences thúc đẩy hệ gene học 3.0

Năm 1973, gene động vật đầu tiên được nhân bản. Các nhà nghiên cứu tại Stanford và đại học California ở San Francisco làm được điều này bằng cách lấy một gene từ loài ếch cây và kết hợp nó với bộ gene của vi khuẩn. Theo Jason Gammack, đồng sáng lập kiêm CEO của Resolve Bioscatics, đây là bước khởi đầu của “Genomics 1.0.”

Sau đó, “Genomics 2.0” xuất hiện vào năm 1995, khi công nghệ cho phép giải trình tự lượng lớn gene trong khoảng thời gian ngắn. Gammack giải thích đây là công nghệ chủ đạo thúc đẩy phát triển dự án Bộ gene người, cũng như mang đến tăng trưởng cho các công ty tư nhân như Illumina.

Vào thời điểm đó, có rất nhiều hứa hẹn rằng khả năng tìm ra trình tự di truyền của các bệnh như ung thư, virus hoặc tuyến tụy có thể giúp chữa khỏi các bệnh cơ bản. Mặc dù việc giải trình tự gene tốt hơn chắc chắn đã góp phần đưa ra các phương pháp điều trị tốt hơn trên diện rộng, nhưng Gammack nhận định hứa hẹn đó chỉ được thực hiện một phần.

Ông nói, “chúng tôi và các nhà đầu tư tin rằng nguyên nhân là do quy trình này đã xuất hiện sai lầm cơ bản. Mấu chốt sai sót trong quá trình này là hệ gene học. Genomics 2.0 tin vào việc phân tích căn bệnh mà không chú ý đến các triệu chứng đặc trưng của bệnh.”

Ông nói, ví dụ, người ta lấy mẫu mô ở một bệnh nhân bị ung thư và chiết xuất vật liệu di truyền từ mẫu mô đó ở bên ngoài cơ thể – điều này dẫn đến việc các nhà nghiên cứu đã bỏ lỡ diễn tiến quan trọng của căn bệnh trong cơ thể. Vì vậy, công ty của ông, Resolve Bioscatics, xuất hiện để tìm cách giải quyết vấn đề.

Công nghệ của Resolve Bioscatics thuộc lĩnh vực “sinh học lập thể,” cái mà Gammack gọi là “Genomics 3.0,” kết hợp giữa kỹ thuật số và công nghệ sinh học để xem xét toàn bộ những gì đang xảy ra bên trong cơ thể một bệnh nhân, nhằm đưa ra đánh giá rõ hơn về vấn đề.

Gammack, 51 tuổi, cho biết: “Phương thức được áp dụng ở Genomics 3.0 là chúng tôi sẽ phân tích trực tiếp căn bệnh. Vì thế, chúng tôi giữ nguyên bối cảnh diễn tiến của căn bệnh. Nhờ đó, hiệu quả được cải thiện.”

Tháng 10.2022, công ty có trụ sở tại Đức thông báo họ đã huy động được 70 triệu euro (71 triệu đô la Mỹ) trong vòng gọi vốn series B do Patient Square Capital dẫn đầu và có sự tham gia của NRW.Bank, Alafi Capital, EDBI (chi nhánh liên doanh của quỹ đầu tư quốc gia Singapore) và PS Capital.

Nguồn vốn mới này nâng tổng số vốn huy động được của công ty lên hơn 100 triệu đô la Mỹ. Đó là vòng gọi vốn lớn hơn bình thường trong ngành sinh học lập thể. Báo cáo từ Outcome Capital cho thấy khoản đầu tư trung bình vào lĩnh vực này chỉ khoảng 33 triệu đô la Mỹ.

Laura Furmanski, giám đốc hợp danh tại Patient Square Capital, cho biết Resolve thu hút sự chú ý của bà vì bà quan tâm đầu tư vào ngành sinh học lập thể và Resolve đã phát triển công nghệ mà bà cho rằng có thể biến họ trở thành đối thủ cạnh tranh trong lĩnh vực đang phát triển này.

Bà nói: “Tôi nghĩ mô hình sinh học lập thể này thực sự có khả năng mang lại cái nhìn sâu sắc hơn nhiều và sẽ thúc đẩy xu hướng cá nhân hóa phương pháp điều trị cho bệnh nhân.” Furmanski cũng quen thuộc với nhóm sáng lập, bà từng làm việc với hai người đồng sáng lập, bao gồm Gammack, tại công ty chẩn đoán phân tử Qiagen.

Hiện giờ, thị trường sinh học lập thể vẫn còn khá nhỏ: Đầu năm nay, một bài báo trên tạp chí European Biotechnology ước tính quy mô thị trường toàn cầu vào khoảng 250 triệu đô la Mỹ và có thể sẽ đạt gần 500 triệu đô la Mỹ năm 2028. Nguyên nhân một phần do ngay lúc này, hầu hết những người áp dụng công nghệ này là các nhà nghiên cứu tại trường đại học và các tổ chức học thuật tương tự.

Báo cáo của European Biotechnology chỉ ra rằng phát triển thị trường nghĩa là cung cấp công nghệ cho ngành lâm sàng rộng lớn hơn, điều này sẽ đòi hỏi “thời gian và chi phí đáng kể.”

Được Gammack, Axel Heinemann, 57 tuổi và Peer Schatz, 57 tuổi đồng sáng lập năm 2020, Resolve Bioscatics đặt mục tiêu nhanh chóng giảm thiểu trở ngại đó bằng cái mà họ gọi là công nghệ “Bản đồ phân tử.”

Theo Gammack, điều này giúp các nhà nghiên cứu không chỉ hiểu cấu trúc di truyền của một tế bào khối u, mà còn hiểu rõ hơn về những gì đang xảy ra trong môi trường của tế bào đó. Ông nói: “Giờ đây, các nhà khoa học có thể xem xét các tế bào đơn lẻ và sự tương tác của chúng bên trong mô tế bào ở không gian ba chiều.”

Các khách hàng Resolve bao gồm trung tâm Novo Nordisk Foundation, khoa Di truyền y học Stanford và trung tâm European Spatial Biology. Công nghệ của Resolve cung cấp cho họ hình ảnh có độ phân giải cao về biểu hiện gene ở cấp độ tế bào. Ví dụ trong một thử nghiệm gần đây, người ta sử dụng công nghệ của Resolve để tạo bản đồ các tế bào gan khỏe mạnh và béo phì. Những kết quả đó đã được công bố trên tạp chí Cell.

Đối với những khách hàng tổ chức này, Resolve đang áp dụng mô hình phổ biến trong lĩnh vực khoa học đời sống: bán các công cụ và vật tư tiêu hao đi kèm. Nhưng với những nhà nghiên cứu khác thiếu vốn hoặc cần thiết bị riêng, Resolve cũng có hai phòng thí nghiệm dịch vụ chuyên nghiệp ở châu Âu và Hoa Kỳ cung cấp “dữ liệu dưới dạng dịch vụ” bằng cách phân tích các mẫu bằng công nghệ sinh học lập thể của mình.

Gammack cho biết công ty ông có kế hoạch mở rộng quy mô thương mại hóa công nghệ của mình bằng số vốn mới từ vòng gọi vốn series B. Ngoài ra, theo ông, Resolve cũng sẽ tập trung nâng cao khả năng phát triển sản phẩm của chính mình để cải tiến các công nghệ hiện có.

Gammack nói: “Tương tự như giải trình tự gene, sinh học lập thể cũng sẽ có những nhu cầu riêng với một số ứng dụng nhất định trên thị trường. Vì vậy, chúng tôi đang tìm cách phát triển nhiều công cụ và để làm được điều đó, chúng tôi cần rất nhiều nguồn lực từ góc độ kỹ thuật R&D và góc độ sinh học để tiếp tục dẫn đầu xu hướng đổi mới đó.”

Biên dịch: Quỳnh Anh
Bản in theo Forbes Việt Nam số 113, tháng 1.2023