Grant Petty của công ty Blackmagic Design biến nỗi chán ghét tình trạng đối xử bất bình đẳng của giới tinh hoa công nghệ Hollywood thành tài sản hàng tỉ đô la Mỹ.
Điều đó nhờ vào các thiết bị sáng tạo, giá rẻ và đội ngũ trung thành gồm các nhà làm phim độc lập với tham vọng trở thành Spielberg tiếp theo mà không phải tốn quá nhiều tiền. “Suốt năm 2020 và nửa năm 2021, tôi làm việc đến 2h sáng mỗi ngày để viết mã điều hành công ty,” Grant Petty, CEO và là người sáng lập Blackmagic Design cho biết.
Tỉ phú 53 tuổi không hề nói đùa. Ông coi thường việc thuê ngoài, vì thế ông thực sự tự mình viết tất cả các chương trình truy xuất dữ liệu SQL để chạy các quy trình nội bộ tại công ty có 1.500 nhân viên, với doanh thu 576 triệu đô la Mỹ, có trụ sở tại Melbourne, Úc. Ông cũng nổi tiếng nhờ xuất hiện trong các video kéo dài hàng giờ, hướng dẫn về các sản phẩm của Blackmagic như máy quay phim kỹ thuật số Ursa Mini Pro 12K.
Khi đại dịch xảy ra, Blackmagic (công ty tự sản xuất tất cả 209 sản phẩm của mình, điều vô cùng hiếm trong giới kinh doanh phần cứng, không tính trường hợp của Samsung hoặc Sony) cần chuyển các bộ phận sản phẩm qua lại giữa ba nhà máy của mình ở Úc, Singapore và Indonesia. Thay vì thuê ngoài hoặc phân việc nội bộ, Petty tự viết lại phần mềm về quy trình làm việc kết nối cơ sở dữ liệu hàng tồn kho.
“Mọi người coi việc tôi tự viết mã là một khuyết điểm,” ông nói và cho biết thực tế thì ngược lại, Blackmagic đã ngăn ngừa được tình trạng bế tắc mà nhiều công ty gặp phải khi cố gắng tái cơ cấu chuỗi cung ứng của họ trong thời gian COVID, vì họ phụ thuộc vào các nhà tư vấn và nhà cung cấp phần mềm bên ngoài. “Tôi nghĩ chúng ta có rắc rối vô cùng lớn với việc thuê ngoài dịch vụ ở phương Tây.”
Tình trạng cục bộ, kế toán không rõ ràng và chi phí cắt cổ là đặc trưng của các công ty trong hệ sinh thái Hollywood. Nhưng Petty và cách tiếp cận tự xoay xở đầy táo bạo của mình biến Blackmagic Design thành cuộc cách mạng thay đổi hoàn toàn. Doanh nghiệp 21 năm tuổi của ông nổi tiếng với việc sản xuất máy quay phim chuyên nghiệp giá rẻ, bộ chuyển đổi điện tử và các thiết bị chuyên dụng khác được sử dụng trong sản xuất phim điện ảnh và truyền hình. Công ty cũng tạo ra phần mềm miễn phí DaVinci Resolve, được sử dụng để chỉnh sửa màu sắc, tạo hiệu ứng đặc biệt và chỉnh sửa video, âm thanh.
Các sản phẩm của Blackmagic góp phần trong một số bộ phim đình đám, từng được đề cử giải Oscar như Don’t Look Up và Spider-Man: No Way Home, nhưng khách hàng chính của Blackmagic là những người dùng YouTube và các nhà làm phim độc lập cân nhắc đến ngân sách. Trong vài năm qua, thị trường này phát triển bùng nổ khi các lệnh phong tỏa khiến nhu cầu về thiết bị cá nhân chất lượng chuyên nghiệp gia tăng nhanh chóng.
Jim Toscano, giáo viên dạy trống ở New York, sử dụng bộ chuyển đổi ATEM Mini Extreme 1.300 đô la Mỹ của Blackmagic, được kết nối với bảy máy quay video gắn trên bộ trống của anh, để dạy đánh trống cho người học theo thời gian thực. “Các nhạc sĩ đang bối rối và tìm cách dạy trực tuyến.”
Năm 2020, Julian Terry, 31 tuổi, người đã bỏ học trường điện ảnh, sử dụng máy quay Blackmagic để quay Don’t Peek, bộ phim kinh dị dài sáu phút lấy bối cảnh trong phòng ngủ ở Los Angeles của mình. Bộ phim có khoảng 4,5 triệu lượt xem trên YouTube và anh được thuê làm đạo diễn một bộ phim 10 triệu đô la Mỹ dựa trên đoạn phim ngắn đó. “Máy Blackmagic Pocket 4k mà tôi dùng để quay bộ phim Don’t Peek rẻ hơn cả chiếc iPhone của tôi,” anh nói.
Theo Petty, còn có những khách mua lớn khác trong thời kỳ đại dịch. Họ là các nhà mạng truyền hình đang tìm mua trang thiết bị cho nhân viên làm việc tại nhà.
Trong năm tài chính kết thúc ngày 30.6.2021, doanh thu của Blackmagic tăng gần gấp đôi so với năm 2019, lên 576 triệu đô la Mỹ và lợi nhuận tăng gấp 10 lần, lên 113 triệu đô la Mỹ. Với tốc độ phát triển nhanh chóng và mức định giá công nghệ cao như hiện nay, Blackmagic (hiện không có nợ) có thể thu về ba tỉ đô la Mỹ như một công ty đại chúng, biến Petty và đồng sáng lập Doug Clarke, mỗi người sở hữu 36%, trở thành tỉ phú trên giấy tờ.
“Mức định giá thật điên rồ. Chúng tôi không thực hiện bất kỳ thương vụ mua lại nào trong một vài năm qua vì mọi người đều trở nên điên cuồng,” Petty khịt mũi nói bằng giọng Úc đặc sệt. “Tất cả chúng ta đều biết rằng kinh doanh công nghệ chủ yếu là cuộc chơi lừa bịp. Bạn có lối sống thoải mái như đại gia công nghệ, tìm kiếm các khoản đầu tư, cứ sống vậy cho đến khi toàn bộ mọi thứ được bán hết trên thị trường chứng khoán và bạn có thể bán công ty. Sau đó, bạn chạy quanh với tấm danh thiếp có ghi chữ ‘doanh nhân khởi nghiệp liên tục.’”
Petty kể về những năm trung học cơ sở của mình, khi ông tự học cách viết mã trên Apple II: “Tôi nhớ người ta từng bảo tôi ‘Biến về khu nhà ở xã hội của mày đi.’ Nhưng tôi say mê đồ điện tử, vì vậy khi đó tôi ngồi ở tầng dưới cùng của hệ thống giai cấp với suy nghĩ rằng chẳng ai biết về thứ này.”
Sau khi có chứng chỉ về điện tử từ trường cao đẳng kỹ thuật vào năm 1991, ông đến Singapore làm việc tại một công ty sản xuất hậu kỳ TV, là người bảo trì thiết bị A/V đắt tiền mà chủ của ông cần cho thuê với giá một ngàn đô la Mỹ/giờ.
Năm 2001, Petty và kỹ sư phần mềm Clarke thành lập Blackmagic. Chưa đầy hai năm sau, họ ra mắt DeckLink, thẻ tương thích với máy Mac trị giá 995 đô la Mỹ có thể xử lý video độ phân giải cao không nén. Đối thủ cạnh tranh sát sao nhất của họ lúc đó đang tính giá khoảng 10 ngàn đô la Mỹ.
Petty không dừng lại ở thẻ kỹ xảo (capture card). Năm 2009, Blackmagic mua các thiết bị tài sản của công ty da Vinci Systems đang thua lỗ, chuyên phát triển phần cứng và phần mềm chỉnh sửa màu sắc mà họ bán cho các nhà sản xuất hậu kỳ ở Hollywood với giá từ 350 đến 850 ngàn đô la Mỹ/sản phẩm.
“Chúng tôi cảm thấy mình có thể biến chúng thành sản phẩm phần mềm và đưa vào nền tảng Mac, hi vọng được những người làm công việc sáng tạo ưa thích.” Petty nói. “Khi bạn phục vụ những người đang có nhu cầu cấp thiết và giúp họ được trang bị đầy đủ hơn, bạn nhận ra rằng mình đang mang lại sự tự do.”
Một năm sau, ông thực hiện được lời hứa của mình. Ông tung ra sản phẩm phần mềm (nay được gọi là DaVinci Resolve) với giá chỉ 995 đô la Mỹ. Sau đó một năm, ông chuyển đổi thành bản tải xuống miễn phí. “Những người cấp phép cho đám mây giống như những ông chủ của khu ổ chuột,” ông khó chịu khi đề cập đến các đối thủ cạnh tranh là Adobe và Avid. “Bạn phải tiếp tục mua hàng của tôi và càng trung thành, bạn càng bị phạt. Kiểu như, con chó của bạn làm điều gì đó tốt đẹp và bạn lấy gậy đánh nó.”
Mặc dù phần mềm của Blackmagic hiện miễn phí nhưng việc thu hút các biên tập viên chỉnh sửa video chuyên nghiệp vốn quen với các chương trình cũ khác là quá trình chậm chạp. DaVinci Resolve chiếm ưu thế trong lĩnh vực chỉnh sửa màu sắc, nhưng lại thua xa Premiere Pro của Adobe và Avid trong lĩnh vực chỉnh sửa video. Tuy vậy, máy quay phim kỹ thuật số của hãng có giá khởi điểm từ một ngàn đô la Mỹ và cao nhất là sáu ngàn đô la Mỹ có thể có cơ hội tốt hơn để giành thị phần với các công ty thống trị trong ngành như Arri, Sony và Red, vì họ sản xuất những thiết bị có giá lên tới 95 ngàn đô la Mỹ.
Nhà quay phim John Brawley, quay bộ phim Bad Monkey, series phim trên Apple TV + với Vince Vaughn tham gia diễn xuất, cho biết: “Alexa là loại tiêu chuẩn vàng, và nhìn chung sản phẩm này mang đến tâm lý sang chảnh.” Brawley đang quay phim bằng máy Arri Alexa Mini LF, có giá 60 ngàn đô la Mỹ, cùng với máy quay 12K đắt nhất của Blackmagic, được bán lẻ với giá sáu ngàn đô la Mỹ. “Tôi mang máy quay Blackmagic ra ngoài và thường sẽ có những lời càu nhàu và nhòm ngó từ đoàn làm phim. Nhưng đến cuối chương trình, một nửa trong số họ sẽ mua máy quay riêng cho mình. Blackmagic cung cấp chất lượng bằng 90% Alexa với giá bằng 10%.”
Tiết kiệm chi phí là lợi thế lớn khi các nhà làm phim ngày càng sử dụng nhiều hiệu ứng hình ảnh trong phim của họ. Hãy lắng nghe ý kiến của Sam Nicholson, giám sát viên hiệu ứng hình ảnh từng đoạt giải Emmy, nổi tiếng với công việc trong phim The Walking Dead, ER và Star Trek. Công ty của anh, Stargate Studios, đang sử dụng máy ảnh Blackmagic để quay phim trên phông nền đại dương xanh cho bộ phim hài về cướp biển Our Flag Means Death của HBO Max, với sự tham gia của Rhys Darby và Taika Waititi.
“Nếu bạn định gắn chín máy quay vào thiết bị rig (thiết bị hỗ trợ thêm chức năng cho máy quay), thì cần phải có ít nhất 10 máy quay tại phim trường. Nếu dùng máy quay Alexa, bạn sẽ tốn khoảng 500 ngàn đô la Mỹ. Hãng phim sẽ không trả tiền,” Nicholson nói, lưu ý rằng các cảnh đại dương màu ngọc lam trong Our Flag được quay ở Puerto Rico, được chỉnh sửa màu sắc trên phim trường bằng phần mềm DaVinci Resolve và phát trực tuyến ở độ phân giải 20K trên màn hình LED rộng 48,7m bao quanh các diễn viên trong suốt quá trình quay phim tại một sân khấu âm thanh ở Burbank, California.
“Làm thế nào để ảo hóa thực tế một cách hiệu quả?” anh nêu ra vấn đề. “Cần rất nhiều máy quay và nhiều dữ liệu. Blackmagic và toàn bộ hệ sinh thái của họ giải quyết được rất nhiều khâu trong đó.”
Quỳnh Anh biên dịch Bản tin theo Forbes Việt Nam số 105, tháng 5.2022