KỂ TỪ KHI CHỈ SỐ CÔNG NGHIỆP DOW JONES ra đời năm 1896, công nghiệp chỉ số thay đổi rất nhiều, với sản phẩm ngày càng đa dạng, phong phú từ phái sinh, quỹ cho tới các sản phẩm phức tạp. Trên thế giới, đầu tư theo chỉ số trở nên phổ biến. Bậc thầy đầu tư Warren Buffett từng khuyên nhà đầu tư nên đầu tư chỉ số, nếu không có phương pháp và kiến thức.
Hai loại chỉ số. Đầu tư chỉ số có thể chia thành hai loại chính, tùy theo mức độ ứng dụng. Chỉ số toàn thị trường thông thường được tạo từ rổ chứng khoán đại diện cho tất cả giá trị vốn hóa trên thị trường. Chỉ số giao dịch hay đầu tư là sản phẩm tài chính được xây dựng từ một số cổ phiếu cụ thể, dựa theo các tiêu chí tài chính, thanh khoản. Các bên cung cấp chỉ số khá giới hạn. Trong vài năm trở lại đây, có xu hướng sáp nhập để tạo nên vị thế cạnh tranh như MSCI, Dow Jones, S&P, FTSE,Russell. Các nhà cung cấp dữ liệu cũng trở thành các nhà cung cấp chỉ số như Bloomberg, Reuters/Eikon/Refinitive.
Để cạnh tranh được trên thị trường, các bên phát hành sản phẩm đầu tư theo chỉ số phải cố gắng tạo ra sản phẩm có hiệu quả hoạt động vượt trội hơn, trong khi giảm thiểu chi phí quản lý và chi phí giao dịch. Đầu tư theo chỉ số là dạng đầu tư thụ động, với rất nhiều sản phẩm khác nhau như chứng chỉ quỹ ETF, phái sinh, CFD.
Hiệu quả chỉ số VNX Forbes 50. Dựa trên danh sách 50 công ty niêm yết tốt nhất hằng năm do Forbes Việt Nam công bố, IFRC, công ty chuyên về nghiên cứu, thiết kế chỉ số ở Việt Nam nghiên cứu, tính toán và xây dựng một chỉ số riêng dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế về sản phẩm chỉ số như UCITS III, bộ tiêu chuẩn của châu Âu về thiết lập chỉ số có độ tin cậy, tính hợp lý để tạo dựng lòng tin với nhà đầu tư.
Theo đó, chỉ số phải có ít nhất từ 10 cổ phiếu trở lên, giá trị vốn hóa lớn, có tính thanh khoản tốt. Chỉ số này có tám phiên bản, hai phiên bản theo giá và hiệu quả, áp dụng cho bốn đơn vị là tiền đồng, đô la Mỹ, euro và yen. Mỗi năm, sau khi Forbes Việt Nam công bố danh sách, IFRC sẽ xem xét, điều chỉnh chỉ số cho phù hợp.
Chỉ số VNX Forbes 50 cũng như các chỉ số do IFRC xây dựng cho thị trường Việt Nam đáp ứng bốn tiêu chí. Đầu tiên, quá trình tính toán, xây dựng tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế của ngành. Thông tin có độ tin cậy, minh bạch trong việc thiết kế, tuyển chọn và quản trị. Dữ liệu chỉ số được cung cấp đến nhà đầu tư, các nhà phân tích và trung tâm nghiên cứu, giảng dạy.
Các chỉ số đáp ứng các tiêu chí về giao dịch, đóng góp vào sự phát triển chung của thị trường. Trong họ chỉ số do IFRC xây dựng, có các chỉ số liên quan đến tâm lý đầu tư như độ nhạy, sự tham lam hay sợ hãi, các công cụ thích hợp để dự báo hành vi tương lai.
So sánh hiệu quả hoạt động, lấy mốc 1.000 điểm xác định vào cuối tháng 12.2012 , tính đến cuối tháng 4.2021, chỉ số VNX Forbes 50 đạt 4.740 điểm, với tăng trưởng kép hằng năm là 20,05%, so với 2,15% của chỉ số Van Eck Vietnam, 12,67% của VN 30, 13,07% của FTSE Vietnam và 17,69% của HNX 30. IFRC cũng lập chỉ số toàn thị trường VNX All Share và nhận thấy, hiệu quả hoạt động có sự tương đồng, tương ứng là 20,68% và 20,05% của VNX Forbes 50.
—
Theo Forbes Việt Nam số 93, chuyên đề Danh sách 50 công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam, phát hành tháng 5.2021.
