Chuyên gia nêu lý do kinh tế Thái Lan có những bức tranh trái ngược

Để có góc nhìn sâu sắc hơn về tăng trưởng của Thái Lan trong quý 3, cũng như dự đoán về quý 4, Forbes Việt Nam đã có cuộc trao đổi với chuyên gia kinh tế và an ninh tiền tệ Lưu Văn Vinh. 

Thưa ông, từ đầu năm đến hết tháng 9.2024, Thái Lan đón khoảng 24 triệu lượt khách quốc tế, dẫn đầu Đông Nam Á. Du lịch là động lực quan trọng giúp xứ chùa vàng tăng 3% GDP trong quý 3. Theo ông, vì sao Thái Lan lại phục hồi ngành du lịch ấn tượng hơn các quốc gia khác trong khu vực?

Ông Lưu Văn Vinh: Năm 2023 và 2024, Thái Lan được mùa du lịch. Lượng khách quốc tế đến ngày một nhiều. Năm 2023, Thái Lan đón 28 triệu lượt, tạo ra doanh thu hơn 28,7 tỉ USD. Trong 10 tháng đầu năm nay, Thái Lan đón hơn 29 triệu lượt, tạo ra doanh thu gần 40 tỉ USD. Kết quả này cho thấy triển vọng phục hồi mạnh mẽ của ngành du lịch xứ chùa vàng. Du lịch thực sự là ngành kinh tế quan trọng bậc nhất của Thái Lan thời điểm này.

Thành công của ngành du lịch Thái Lan trong hai năm qua, có thể được giải thích bởi nhiều nguyên nhân. Dưới góc độ nghiên cứu, tôi cho rằng họ đã thực hiện một số chính sách rất hiệu quả như sau.

Thứ nhất, Thái Lan từ trước tới nay vẫn là cường quốc du lịch không chỉ trong khu vực ASEAN mà tầm thế giới. Với tiềm lực và kinh nghiệm, Thái Lan đã đề ra nhiều giải pháp phục hồi ngành du lịch sau đại dịch Covid-19 một cách hiệu quả. Thứ hai, Thái Lan đã triển khai các qui định mới tạo điều kiện thuận lợi cho du khách, như nới lỏng thủ tục cấp visa; tăng số quốc gia được miễn visa; tăng thời gian lưu trú cho du khách; hay ưu tiên đặc biệt doanh nhân và những người nhiều tiền tới vừa nghỉ dưỡng vừa làm việc từ xa.

Thứ ba, triển khai nhiều hoạt động quảng bá mang đậm chất Thái như “Amazing Thailand”; các hoạt động mang thương hiệu Thái về ẩm thực, phim, lễ hội, võ cổ truyền (muay Thái) hay thời trang; quảng bá các nét độc đáo như massage Thái, lụa Thái, đền chùa cổ kính, hay du lịch thiền – tâm linh. Ngoài ra, họ còn làm du lịch rất chuyên nghiệp, phối hợp giữa các thành phần xã hội nhịp nhàng bài bản. Tất cả tạo ra sức hút lớn với du khách.

Lĩnh vực sản xuất hàng hóa như linh kiện điện tử và máy móc vẫn ảm đạm. Theo ông vì sao Chính phủ Thái Lan không tập trung vực dậy khối ngành rất quan trọng này?

Ông Lưu Văn Vinh: Có điều rất không bình thường, trong khi du lịch – dịch vụ phục hồi ấn tượng thì sản xuất công nghiệp lại rơi vào khủng hoảng. Bộ Công nghiệp Thái Lan cho hay, số nhà máy đóng cửa từ tháng 7.2023 đến tháng 6.2024 tăng 40% so với 12 tháng trước đó. Điều này dẫn đến hậu quả hơn 51.000 công nhân mất việc. Hãng KKP Research ước tính từ năm 2021 đến tháng 5.2024, có hơn 3.500 nhà máy đóng cửa. Phần lớn hoạt động trong lĩnh vực sản xuất nhựa, sản phẩm da, cao su, thực phẩm, máy móc, kim loại, và chế biến gỗ.

Về nguyên nhân khủng hoảng, Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan (FTI) Kriengkrai Thiennukul đã đưa ra một số lý do chính. Thứ nhất, sản xuất trong nước đối mặt sự cạnh tranh lớn từ hàng nhập khẩu giá rẻ bên ngoài, đặc biệt từ Trung Quốc. Tiếp theo là chính sách bảo vệ hàng sản xuất trong nước chưa hợp lý, dẫn đến “thất thủ” trên sân nhà. Thứ ba là khả năng thích ứng chưa tốt của doanh nghiệp Thái trước biến động kinh tế – thương mại thế giới những năm qua.

Còn nguyên nhân khác nhiều người chưa đề cập, là chính sách thương mại của Thái Lan không theo kịp xu thế toàn cầu, chậm ký các hiệp định thương mại tự do (FTA), dẫn đến xuất khẩu hiện nay còn kém hơn nhiều quốc gia ASEAN (Năm 2023, Thái Lan xuất khẩu 285 tỉ USD, Indonesia 259 tỉ USD, Malaisia 313 tỉ USD, Việt Nam 354 tỉ USD, Singapore 476 tỉ USD).

Cuối năm nay chính phủ Thái Lan tiếp tục chương trình phát tiền cho người dân, trong khi hồi tháng 9 đã phát cho hơn 14 triệu cá nhân có hoàn cảnh khó khăn, mỗi người gần 300 USD. Theo ông, kế hoạch trên sẽ tạo ra hiệu quả như thế nào?

Ông Lưu Văn Vinh: Ở góc độ kích cầu, sáng kiến này giúp thúc đẩy tiêu dùng trong bối cảnh nền kinh tế tăng trưởng chậm hơn hầu hết quốc gia trong khu vực. Số tiền sẽ được phát thành nhiều đợt cho đối tượng đủ điều kiện. Đợt đầu tiên, khoảng 14,5 triệu người đã được nhận. Ngoài ra, khoảng 21,5 triệu người khác nằm trong danh sách cuối năm nay.

Giải thích quyết định trên, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Pichai Chunhavajira nói: “Chúng tôi nhận ra nền kinh tế vẫn yếu và cần một chính sách cấp bách, để kích thích tăng trưởng.”

Thực tế, GDP Thái Lan chỉ tăng 2,3% trong quý 2 và 3% trong quý 3. Hội đồng Phát triển Kinh tế Xã hội Quốc gia Thái Lan dự báo mức tăng cả năm 2024 là 2,8%, thấp hơn nhiều so với các quốc gia ASEAN khác (hầu hết đều dự báo từ 5% trở lên).

Mục tiêu cốt lõi của Chính phủ Thái Lan trong việc phát tiền cho người nghèo, có thể nhằm tăng tiêu dùng cá nhân, góp phần tăng GDP; giảm nghèo đói và giúp ổn định xã hội. Tuy nhiên, chính sách trên cũng cần theo dõi và giám sát phù hợp, nếu không sẽ phát sinh tác dụng phụ, như hiệu quả chưa được như mong muốn, lạm phát cao khi có lượng tiền lớn đưa ra lưu thông, vấn đề về công bằng xã hội hoặc tăng thâm hụt ngân sách.

Ông đánh giá quý 4 năm nay, kinh tế Thái Lan có duy trì được đà tăng trưởng của quý 3 hay không? Vì sao?

Ông Lưu Văn Vinh: Theo Thư ký thường trực Bộ Tài chính Lavaron Sangsnit, nền kinh tế số hai Đông Nam Á sẽ tăng nhảy vọt trong quý cuối cùng và nhiều khả năng đạt 3% cả năm 2024. Hỗ trợ cho nhận định trên là một số lý do: Quý 4 luôn là mùa du lịch của Thái Lan, nên nhiều khả năng du khách tiếp tục đổ về, nhất là khi các chính sách nới lỏng được áp dụng; đồng USD tăng so với baht mang lại thuận lợi cho hàng xuất khẩu đang gặp khó khăn; chính sách thương mại cứng rắn của chính quyền ông Trump (dự kiến tăng thuế nhập khẩu) vào năm 2025 cũng tác động đến các doanh nghiệp tham gia xuất nhập khẩu, thúc đẩy họ cần giao hàng ngay trong năm 2024 để an toàn và tránh rủi ro.

Xin cảm ơn ông!