Theo dự thảo thỏa thuận giữa ByteDance và Ủy ban Đầu tư Nước ngoài tại Mỹ (CFIUS), Oracle sẽ trở thành đối tác của TikTok và có vai trò giám sát cho chính phủ. Nhưng khi thỏa thuận chưa chốt lại, quan hệ hợp tác giữa ByteDance và Oracle lại trở nên xấu đi.
Bên trong “trung tâm minh bạch chuyên dụng” của TikTok có một khu vực để các nhân viên từ công ty công nghệ Oracle đánh giá mã nguồn trong ứng dụng này để tìm ra các hoạt động gây ảnh hưởng, thay đổi bí mật và hành vi thao túng khác. Nơi đây giống như văn phòng làm việc thông thường, với quầy lễ tân nơi khách có thể xác nhận thông tin, logo TikTok treo trên tường và một két sắt nằm bên cạnh cánh cửa để giữ điện thoại cho nhân viên Oracle trước khi họ bước vào.
Sau khi thực hiện bước an ninh, nhân viên ngồi vào bàn làm việc với camera được TikTok lắp đặt trên cao. Theo hai nguồn tin tiết lộ, đây là quy trình thực hiện theo yêu cầu từ chính phủ Trung Quốc.
Theo bốn nguồn tin thân cận và tài liệu nội bộ được Forbes tiếp nhận, số lượng và vị trí lắp đặt những camera này đã dẫn đến căng thẳng giữa ByteDance – công ty mẹ của TikTok – và Oracle trong nhiều tháng qua. ByteDance có kế hoạch lắp đặt camera trước mặt của nhân viên Oracle. Tuy nhiên, điều này đã bị Oracle phản đối, do cho rằng camera sẽ giúp ByteDance xem mật khẩu và thông tin bảo mật khác.
Theo năm nguồn tin khác nhau, mối quan hệ giữa ByteDance và Oracle đã trở nên thiếu niềm tin và theo chiều hướng tồi tệ hơn. Một nguồn tin đã nhận xét quan điểm của Oracle về ByteDance như một “hành động phản gián,” không phải mối quan hệ đối tác thông thường. Trong khi đó, một vài nhân viên của ByteDance đặt ra câu hỏi rằng liệu Oracle chỉ đơn giản là muốn tăng mức phí quản lý dữ liệu không.
Thỏa thuận hợp tác với TikTok, còn được biết đến với tên gọi Project Telesis trong nội bộ Oracle, đã biến ByteDance thành một trong những đối tác mang lại nhiều giá trị nhất cho Oracle.
Theo thông tin từ dự thảo thỏa thuận giữa ByteDance và chính quyền tổng thống Biden, lập ra từ mùa hè năm 2022 và được Forbes đánh giá, thỏa thuận hợp tác giữa TikTok và Oracle sẽ không chỉ dừng lại ở việc cung cấp dịch vụ quản lý dữ liệu thông thường. Tính đến thời điểm các bên tiến hành đàm phán, có vẻ như Oracle từ dự thảo thỏa thuận này sẽ có quyền xác định xem mã nguồn của TikTok có đúng với tuyên bố của ByteDance với chính phủ Mỹ hay không. Nếu không đúng như tuyên bố, Oracle sẽ dừng hoạt động TikTok tại Mỹ, nơi có 150 triệu người dùng.
Dự thảo thỏa thuận này cũng sẽ cho phép chính phủ Mỹ yêu cầu ByteDance tạm ngừng hoạt động TikTok tại Mỹ trong một số trường hợp nhất định. Điều này bao gồm cả trường hợp Oracle tuyên bố tằng TikTok và ByteDance không cung cấp đủ nguồn vốn cần thiết để công ty thực hiện trách nhiệm của mình.
Người phát ngôn của TikTok Alex Haurek ban đầu không đưa ra bình luận về mối quan hệ giữa TikTok và Oracle hay dự thảo thỏa thuận, cũng như không trả lời câu hỏi. Thay vào đó, Alex Haurek đưa ra tuyên bố: “Hệ thống camera là một phần của giao dịch thức bảo mật vật lý tiêu chuẩn để bảo vệ tài sản doanh nghiệp có giá trị, với mục đích đơn thuần là bảo vệ tài sản trí tuệ của công ty.
Điều quan trọng là những camera này sẽ được kiểm soát và vận hành bởi nhân viên từ cơ quan về dịch vụ kỹ thuật số Mỹ (USDS). TikTok và Oracle đã đạt thỏa thuận về mức độ làm việc đối với vị trí lắp đặt và cách sử dụng camera. Hơn hết, Oracle sẽ hoàn toàn tự do trong việc thực hiện đánh giá mã nguồn và công việc khác của mình một cách bảo mật.” Theo Haurek, video trích xuất từ camera sẽ bảo mật trong “trung tâm minh bạch chuyên dụng.”
Oracle và chính phủ Mỹ từ chối đưa ra bình luận.
Vào tháng 9.2020, chỉ vài tuần trước khi sắc lệnh cấm TikTok do tổng thống Donald Trump ban hành đi vào hiệu lực, công ty mẹ ByteDance đã đưa ra một đề xuất về việc chọn Oracle làm “nhà cung cấp công nghệ đáng tin cậy.” Hai năm sau, với nước Mỹ thay đổi tổng thống, đề xuất khi đó tiếp tục cho thấy cách Oracle hoặc “nhà cung cấp công nghệ đáng tin cậy” khác của TikTok có thể giúp ứng dụng này tránh khỏi lệnh cấm ở Mỹ khi họ trở thành nhà cung cấp công nghệ chính, bên cạnh đó là vai trò cung cấp thông tin cho chính phủ nếu TikTok có hành vi sai trái.
TikTok đã cởi mở về một phần trong dự thảo thỏa thuận, trong đó cho phép Oracle giám sát các thuật toán đề xuất của ứng dụng này để phát hiện ra những điểm bất thường. Tuy vậy, có vẻ như thỏa thuận cũng bao gồm TikTok và ByteDance có trách nhiệm đảm bảo rằng Oracle thực hiện đúng nhiệm vụ của mình, ngay cả khi những nhiệm vụ này liên quan đến giám sát hoạt động giao tiếp giữa TikTok và ByteDance, cũng sẽ thông báo cho chính phủ trong trường hợp Oracle không tuân thủ theo thỏa thuận an ninh quốc gia.
Sau khi bài viết này được xuất bản, Haurek đã cung cấp thêm thông tin Oracle sẽ chịu trách nhiệm trước các cơ quan hành pháp và làm việc với bên giám sát độc lập thứ ba.
Trước khi đồng ý hợp tác, Oracle từng nỗ lực mua lại TikTok. Hồi mùa hè năm 2020, tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ ra lệnh cấm TikTok hoạt động ở Mỹ, trừ khi ByteDance bán ứng dụng này cho một công ty ở Mỹ. Điều này đã dẫn đến cuộc cạnh tranh giữa Oracle, Microsoft và Wal-Mart trong việc mua lại TikTok. Trong đó, Oracle của Larry Ellison nhận về sự ủng hộ của Donald Trump.
Tuy vậy, sự ủng hộ của ông Trump đã không tạo ra nhiều khác biệt. Đó là vì chính phủ Trung Quốc đã thay đổi các quy định về xuất khẩu công nghệ nhằm ngăn chặn việc mua bán này, yêu cầu ByteDance phải có giấy phép của chính phủ để bán thuật toán đề xuất trong TikTok.
Khi không thể thực hiện thương vụ, Oracle chấp nhận trở thành đối tác quản lý dữ liệu cho TikTok tại Mỹ, hoạt động có thể mang lại doanh thu lên đến 1 tỉ USD/năm. Sau khi ông Donald Trump không còn giữ chức tổng thống, Oracle bắt đầu làm việc với TikTok và ByteDance để duy trì quá trình đàm phán cho thỏa thuận của CFIUS. Theo thỏa thuận này, vai trò của Oracle sẽ mở rộng từ quản lý dữ liệu sang an ninh mạng, kiểm toán và đánh giá mã nguồn.
Một điều mà Oracle không thể thực hiện theo dự thảo thỏa thuận là thay đổi mã nguồn trong thuật toán của TikTok. Trong khoảng thời gian đàm phán về thỏa thuận, chỉ ByteDance mới có quyền thực hiện sự thay đổi này, tiếp tục sở hữu và phát triển các thành phần của mã nguồn (Sau khi bài viết này được phát hành, Haurek nói thêm rằng Oracle, cùng với chính phủ Mỹ, có thể yêu cầu ByteDance thay đổi mã hoặc ứng dụng có thể bị đình chỉ theo dự thảo thỏa thuận.)
Điều này có thể do thuật toán đề xuất của TikTok phải tuân thủ theo luật xuất khẩu công nghệ của Trung Quốc, quy định đã ngăn cản nỗ lực mua lại TikTok của Oracle. Tuy vậy, dự thảo thỏa thuận dường như đã có kế hoạch cho điều này. Dự thảo thỏa thuận này đã hai lần cảnh báo rằng ByteDance và TikTok sẽ phải xin tất cả các giấy phép pháp lý và quy định cần thiết của nước ngoài, bao gồm cả giấy phép ở Trung Quốc, để thực hiện trách nhiệm của mình theo thỏa thuận.
Điều này có thể đẩy ByteDance vào thế khó khi công ty phải cam kết xin giấy phép ở một quốc gia, nơi các quy định cấp phép có thể thay đổi bất kỳ lúc nào. ByteDance vốn đã ở trong tình huống nhiều thách thức. Chia sẻ với các phóng viên hồi tháng 3.2023, TikTok cho biết CFIUS đã ra tối hậu thư cho ByteDance rằng bán ứng dụng hoặc đối mặt với lệnh cấm ở Mỹ. Ban đầu, công ty không trả lời các câu hỏi về thời điểm tiến hành đàm phán lần cuối với CFIUS, hoặc khi nào chính phủ cập nhật thông tin mới nhất về dự thảo thỏa thuận. “Các cuộc đàm phán vẫn đang diễn ra,” Haurek cho biết.
Biên dịch: Minh Tuấn
