Bước nhảy vọt sau đợt IPO lớn nhất năm của Mankind Pharma

Rajeev Juneja nhớ lại ngày đầu làm việc trong ngành dược phẩm vào năm 1984. Khi đó ông 19 tuổi và bỏ học đại học để làm trình dược viên cho hãng sản xuất thuốc generic mà ông đồng sáng lập với gia đình. Anh trai Ramesh chỉ dẫn ông rất rõ ràng: Rời nhà trước 8 giờ 30 sáng và không quay về trước 10 giờ tối.

Rajeev đã kết nối với các nhân viên tại một trường cao đẳng y tế gần nhà của gia đình ở thành phố Meerut phía bắc Ấn Độ. Ông kể: “Hai ngày đầu tiên, tôi không đủ can đảm để gặp bất kỳ bác sĩ nào.” Sự tự tin của ông dần dần được cải thiện và ông bắt đầu để ý quan sát các trình dược viên khác để xem cách họ tương tác với các bác sĩ và trình bày tài liệu quảng cáo.

Đến năm 2023, Ramesh, 68 tuổi, là chủ tịch và Rajeev, 58 tuổi, là phó chủ tịch kiêm tổng giám đốc điều hành của công ty Mankind Pharma có trụ sở tại Delhi. Hồi tháng 5.2023, họ tiến hành đợt IPO lớn nhất trong năm cho đến nay (về mặt giá trị), theo công ty Prime Database tại Delhi, chuyên theo dõi các đợt IPO.

Mankind ra mắt trên BSE (trước đây là sở Giao dịch chứng khoán Bombay) và sở Giao dịch chứng khoán quốc gia, thu về 43,3 tỉ rupee (khoảng 520,7 triệu đô la Mỹ) cho các cổ đông hiện hữu, bao gồm cả anh em nhà Juneja, dù họ đã bán đi một số cổ phiếu của mình. Giá cổ phiếu của Mankind đã tăng 62% kể từ đó, giao dịch ở mức hơn 1.700 rupee (20,4 đô la Mỹ) với vốn hóa thị trường hơn 700 tỉ rupee (8,4 tỉ đô la Mỹ) tính đến cuối tháng 9.2023.

Ramesh, Rajeev và các thành viên khác trong gia đình sở hữu phần lớn công ty. Tài sản của họ tăng 64% lên 6,9 tỉ đô la Mỹ trong năm qua, một phần nhờ sự kiện niêm yết, đưa họ lên vị trí thứ 29 trong danh sách 100 người giàu nhất Ấn Độ.

Mục tiêu của hai anh em là lọt vào hàng ngũ ba công ty dược phẩm hàng đầu (theo doanh thu nội địa) ở Ấn Độ. Điều đó góp phần không nhỏ tạo dựng niềm tin của nhà đầu tư về triển vọng của công ty.

Hiện nay, ba công ty lớn nhất là doanh nghiệp địa phương Sun Pharmaceutical Industries, do tỉ phú Dilip Shanghvi thành lập, tiếp đó là AbbottIndia, công ty con của Abbott Laboratories có trụ sở tại Hoa Kỳ cùng một công ty nội địa khác, Cipla, do tỉ phú Yusuf Hamied kiểm soát. (Torrent Pharmaceuticals, công ty xếp thứ tám, thuộc sở hữu của hai anh em tỉ phú Sudhir và Samir Mehta, được cho là đang đàm phán với các công ty cổ phần tư nhân để đưa ra mức giá thầu cho Cipla; không công ty nào trả lời yêu cầu bình luận.)

Theo công ty phân tích Iqvia của Hoa Kỳ, hiện nay Mankind đứng thứ tư về doanh thu trên thị trường nội địa đối với thuốc generic có thương hiệu và đứng thứ ba về số lượng. Iqvia cho biết, thuốc generic có thương hiệu hoặc thuốc không còn bản quyền được bán dưới nhãn hiệu độc quyền, chiếm 96% thị trường dược phẩm Ấn Độ xét về mặt giá trị trong năm tài chính tính đến ngày 31.3.2022.

Với doanh thu hằng năm hơn một tỉ đô la Mỹ và lực lượng trình dược viên hùng hậu gồm 15 ngàn người, anh em nhà Juneja đang lên kế hoạch để chiếm lĩnh tốp ba.

Trong cuộc phỏng vấn vào tháng 7.2023 cùng Rajeev ở trụ sở chính của công ty tại một khu công nghiệp ở Delhi, Ramesh dự đoán: “Nếu chúng tôi tuyên bố muốn trở thành công ty dược phẩm số một ở Ấn Độ thì có vẻ hơi ngạo mạn. Tuy vậy, chúng tôi chắc chắn có thể đạt được vị trí thứ ba hoặc thứ hai trong vài năm tới,” nhưng từ chối đưa ra mục tiêu doanh thu.

Mankind có 25 nhà máy sản xuất hơn một ngàn sản phẩm thuộc 36 nhãn hiệu chính để điều trị cơn đau và tình trạng nhiễm trùng, cũng như bệnh tim và tiểu đường. Công ty cũng cung cấp các sản phẩm chăm sóc sức khỏe tiêu dùng mang nhãn hiệu riêng của mình như bao cao su, que thử thai và thuốc điều trị mụn trứng cá. Công ty có sáu trung tâm R&D và tuyển dụng hơn 600 nhà khoa học.

Purvi Shah, nhà phân tích nghiên cứu thuộc công ty Kotak Securities có trụ sở tại Mumbai, cho biết Mankind tăng trưởng nhờ trở thành ngoại lệ. Trong khi những công ty cùng ngành chủ yếu tập trung vào việc bán hàng cho Hoa Kỳ và các chuyên gia ở các trung tâm đô thị lớn của Ấn Độ, Mankind nhận được 97% doanh thu từ thị trường nội địa, nhờ nhắm đến các bác sĩ đa khoa ở những thành phố nhỏ hơn và khu vực nông thôn, mặc dù công ty đang nhanh chóng xâm nhập vào các thành phố lớn. (3% còn lại chủ yếu đến từ Mỹ, Bangladesh và Sri Lanka).

Một sự khác biệt lớn khác là giá cả. Theo báo cáo tháng sáu của Kunal Dhamesha, nhà phân tích nghiên cứu mảng chăm sóc sức khỏe tại Macquarie Research, 50 thương hiệu hàng đầu của Mankind có giá thấp hơn 20% so với ba đối thủ cạnh tranh gần nhất. Theo Mankind, hơn 80% bác sĩ ở Ấn Độ kê đơn bằng thuốc của công ty.

Ramesh khẳng định: “Chúng tôi đã tiết kiệm chi phí thuốc cho hàng ngàn khách hàng trong nhiều năm qua.” Ông cho biết công ty giữ giá ở mức thấp bằng cách duy trì biên lợi nhuận hợp lý và kiểm soát chi phí. Shrikant Akolkar, phó chủ tịch công ty môi giới chứng khoán Asian Markets Securities có trụ sở tại Mumbai, cho biết Mankind cũng được hưởng lợi từ quy mô kinh tế nhờ khối lượng giao dịch lớn.

Mankind đã thay đổi chiến lược trong vài năm qua để nhắm đến vị trí tốp ba. Các thay đổi này bao gồm việc hướng mục tiêu đến các chuyên gia ở các thành phố lớn nhất Ấn Độ; bán nhiều loại thuốc mạn tính hơn (loại được kê đơn trong thời gian dài) so với các loại thuốc cấp tính (được sử dụng trong thời gian ngắn); và tăng cường bộ phận chăm sóc sức khỏe người tiêu dùng.

Rajeev cho biết: “Các mô hình bệnh tật đang thay đổi và hiện nay có nhiều bệnh do lối sống hơn, như tiểu đường, các bệnh về tim mạch và hô hấp. Vì vậy, chúng tôi cũng đã thay đổi cách tiếp cận của mình.”

Theo Iqvia, thị trường dược phẩm của Ấn Độ được định giá 1,9 ngàn tỉ rupee (khoảng 22,85 tỉ đô la Mỹ) trong năm tài chính tính đến ngày 31.3.2022 và dự kiến sẽ tăng trưởng với chỉ số CAGR là 10–11% từ đây đến năm tài chính 2027. Hơn một phần ba trong tổng số này đến từ các loại thuốc mạn tính.

Trong phân khúc đó, thị trường thuốc tim mạch dự kiến sẽ tăng trưởng với chỉ số CAGR là 12–13% và thuốc điều trị bệnh thần kinh tăng ở mức 11–12% trong cùng kỳ. Tính đến cuối tháng 8.2023, Mankind chiếm 4,4% thị phần dược phẩm nội địa rất phân mảnh.

Nhà phân tích Shah cho biết việc lọt vào tốp ba “không phải là mục tiêu bất khả thi,” nhưng Mankind phải đối mặt với những thách thức. Bà nói, nếu muốn trở nên lớn mạnh hơn, nhanh hơn, Mankind cần phải đẩy mạnh việc mua lại và đề phòng bất kỳ sự gián đoạn pháp lý nào.

Vào tháng 8.2023, chính phủ đề xuất rằng các bác sĩ chỉ nên kê đơn thuốc generic không có thương hiệu. Các loại thuốc generic thương mại này rẻ hơn so với loại thuốc generic tương tự nhưng có thương hiệu và có thể làm giảm lợi nhuận của các công ty như Mankind.

Tuy nhiên, đề xuất này sau đó đã bị đình chỉ. Theo Shah, chỉ 2% doanh thu tài chính năm 2023 của Mankind đến từ thuốc generic thương mại.

Một trở ngại tiềm tàng khác là kiểm soát giá cả: Chính phủ giới hạn giá cả của một số loại thuốc mà họ cho là thiết yếu. Tính đến ngày 31.12.2022, có khoảng 17% loại thuốc của Mankind nằm trong danh sách này (danh sách được chính phủ điều chỉnh định kỳ).

Hiện tại, không hề có bất kỳ điều nào trong số đó ảnh hưởng đến hiệu suất của công ty. Lợi nhuận ròng của Mankind tăng 66% trong quý đầu tiên kết thúc vào ngày 30.6.2023 lên 4,9 tỉ rupee (gần 59 triệu đô la Mỹ), nhờ doanh thu tăng 18% lên 25,8 tỉ rupee (hơn 310,2 triệu đô la Mỹ).

Đây là thay đổi ngoạn mục sau khi lợi nhuận ròng giảm 10% trong năm tài chính kết thúc vào ngày 31.3 xuống còn 13,1 tỉ rupee (hơn 157,5 triệu đô la Mỹ), mặc dù doanh thu tăng 12% lên 87,5 tỉ rupee (hơn 1,05 tỉ đô la Mỹ), do chi phí nguyên vật liệu thô cao hơn cũng như các chi phí liên quan đến việc mua lại các thương hiệu sữa công thức nội địa của Panacea Biotec, một nhánh của Panacea Biotec Pharma có trụ sở tại Delhi, với giá 18,1 tỉ rupee (217,6 triệu đô la Mỹ).

Shah cho biết Mankind vẫn dễ bị ảnh hưởng từ giá đầu vào cao vì họ “không được tích hợp hoàn toàn,” nghĩa là Mankind phải dựa vào các nhà cung cấp một số nguyên liệu thô. Nhà phân tích Dhamesha dự đoán rằng lợi nhuận ròng của Mankind sẽ tăng gấp đôi lên 26 tỉ rupee (hơn 312,6 triệu đô la Mỹ) vào năm tài chính 2026, do tỉ trọng doanh thu từ thuốc mạn tính, vốn đắt hơn các loại thuốc khác, tăng từ mức 34% lên hơn 40%, thúc đẩy biên lợi nhuận hoạt động.

Mankind đã chi 8,3 tỉ rupee (gần 100 triệu đô la Mỹ) trong năm tài chính 2023 để mở rộng năng lực sản xuất và nâng cấp cơ sở hạ tầng. Ramesh cho biết họ có kế hoạch bổ sung ba nhà máy nữa trong năm nay.

Theo Macquarie Research, công ty đã mở rộng lực lượng trình dược viên lên khoảng 3.000 người trong ba năm qua, trở thành một trong những mạng lưới lớn nhất cả nước. Mankind cũng thành lập các nhóm bán hàng chuyên biệt để nhắm tới ba ngàn bệnh viện hàng đầu đất nước và các khoa chăm sóc quan trọng của họ.

Tuy nhiên, Akolkar cảnh báo thị trường bệnh mạn tính đang ngày càng đông đúc. Ông nói: “Mọi doanh nghiệp đều đang bổ sung thêm các trình dược viên và tất cả đều tham gia các lĩnh vực trị liệu liên quan đến tim và mạch máu. Tiếp tục tăng trưởng kiểu này có thể sẽ khó khăn.”

Phản hồi ý này, Rajeev lưu ý rằng doanh thu của Mankind từ thuốc mạn tính đã tăng 14% từ năm tài chính 2021 đến năm 2023, nhanh hơn so với toàn bộ phân khúc thuốc mạn tính vốn tăng trưởng với chỉ số CAGR là 12% trong cùng kỳ, theo Iqvia. Ông tuyên bố 87% các bác sĩ tim mạch mà Mankind tiếp cận đều kê đơn sản phẩm của công ty.

Ramesh cho biết động lực tăng trưởng lớn khác sẽ là mảng kinh doanh chăm sóc sức khỏe người tiêu dùng. Công ty tự hào có bốn sản phẩm không kê đơn mà họ tuyên bố đứng số một thị trường (theo doanh số bán hàng), gồm bao cao su, que thử thai, thuốc điều trị mụn trứng cá và thuốc tránh thai khẩn cấp.

Rajeev chia sẻ: “Các thương hiệu tiêu dùng chỉ chiếm 8% hoạt động kinh doanh của chúng tôi nhưng chúng mang lại rất nhiều sự công nhận về thương hiệu. Tuy nhiên, đây là một thị trường khó khăn. 90% thương hiệu đều thất bại.” Ông từ chối đưa ra dự báo cho mảng này, nhưng Macquarie Research cho biết doanh thu của bộ phận đang tăng trưởng với chỉ số CAGR 10–11%.

Trong hai năm qua, Mankind đã thực hiện các thương vụ mua lại để hỗ trợ cả hoạt động kinh doanh thuốc mạn tính lẫn chăm sóc sức khỏe người tiêu dùng. Bên cạnh thỏa thuận Panacea Biotec, họ nhận được cấp phép cho một loại thuốc điều trị suy tim từ công ty Novartis tại Thụy Sĩ.

Công ty cũng mua lại một dòng sản phẩm chăm sóc da và một nhãn hiệu ống hít thông mũi từ Dr. Reddy’s Laboratories có trụ sở tại Hyderabad (Ấn Độ), đồng thời mua lại phần lớn cổ phần của thương hiệu chăm sóc sức khỏe và thể chất Upakarma Ayurveda tại Delhi. Trừ thỏa thuận Panacea Biotec, chi phí của các thương vụ mua lại khác không được tiết lộ.

Một động lực khác thúc đẩy triển vọng của công ty là việc chào bán cổ phiếu ra công chúng, cho phép công ty tiếp cận nguồn vốn cổ phần. Tuy nhiên, hai ngày sau khi niêm yết, Mankind đã thông báo cho các sàn giao dịch chứng khoán rằng cục Thuế thu nhập của Ấn Độ đang “tiến hành khám xét một số cơ sở/nhà máy liên quan đến công ty và một số công ty con.”

Mankind cho biết trong hồ sơ rằng họ đang trả lời các câu hỏi do các quan chức thuế đưa ra và không có tác động nào đến hiệu quả hoạt động của họ. Cuộc khám xét kết thúc vào tháng 5.2023 và công ty thông báo kết quả vẫn chưa được công bố. Cơ quan thuế không trả lời yêu cầu bình luận.

Các nhà phân tích cho rằng cổ phiếu của Mankind được hưởng lợi từ việc trở thành công ty dược phẩm vốn hóa lớn duy nhất được niêm yết thuần túy trong nước.

Akolkar cho biết: “Có sự ưu đãi dành cho những công ty trong nước như Mankind vì thị trường Ấn Độ có triển vọng tốt và dự đoán doanh thu cao. Doanh nghiệp không phải chịu áp lực về giá và các thách thức pháp lý liên quan đến Hoa Kỳ.”

Khi được hỏi về xuất khẩu, Rajeev tỏ thái độ dứt khoát: “Trọng tâm của chúng tôi sẽ luôn là thị trường nội địa.” Ông nói thêm: “Nếu chúng tôi tạo ra một sản phẩm phức tạp, khó sản xuất và khác biệt thì xuất khẩu sẽ có lợi. Nếu không thì đó chỉ là một mặt hàng và chúng tôi không muốn thỏa hiệp về lợi nhuận.”

Theo dữ liệu từ Iqvia và Macquarie Research, có rất nhiều dư địa để tăng trưởng tại quê nhà, nơi chi tiêu bình quân đầu người cho dược phẩm là 16 đô la Mỹ, so với 100 đô la Mỹ ở các thị trường mới nổi khác và 650 đô la Mỹ ở các nước phát triển.

Hành trình dược phẩm của gia đình Juneja bắt đầu vào năm 1974, khi Ramesh, người thứ hai trong gia đình có năm anh chị em và là anh cả trong ba người con trai, bắt đầu làm trình dược viên cho một công ty dược phẩm nhỏ ở Delhi sau khi tốt nghiệp với tấm bằng khoa học của trường Cao đẳng Deva Nagri ở Meerut.

Một năm sau, ông trở thành quản lý bán hàng khu vực cho công ty Lupin có trụ sở tại Mumbai, do gia đình Gupta kiểm soát, hiện là công ty xếp thứ bảy trên thị trường.

Ông từ chức ở Lupin vào năm 1983. Cùng hai em trai Rajeev, Greesh, em gái Prabha Arora và một đối tác bên ngoài, Ramesh thành lập công ty dược phẩm BestoChem. Rajeev cũng bắt đầu sự nghiệp của mình tại công ty này.

Năm 1995, Ramesh, Rajeev và chồng của Prabha, Prem Kumar Arora, rời BestoChem và đầu tư tổng cộng năm triệu rupee (hơn 60 ngàn đô la Mỹ) để chính thức ra mắt Mankind, công ty mà họ đã thành lập bốn năm trước đó. Greesh vẫn là giám đốc của công ty BestoChem có trụ sở tại Delhi, chưa niêm yết.

Mankind bắt đầu với 25 trình dược viên bán thuốc giảm đau và thuốc kháng sinh, rồi mười năm sau chuyển sang thuốc điều trị bệnh tiểu đường và cao huyết áp. Năm 2007, hãng tung ra dòng bao cao su mang tên Manforce, nhãn hiệu chăm sóc sức khỏe người tiêu dùng đầu tiên trong nước.

Cùng năm đó, công ty cổ phần tư nhân ChrysCapital có trụ sở tại Mauritius, mua 11% cổ phần với giá 850 triệu rupee (10,2 triệu đô la Mỹ), định giá Mankind ở mức 7,7 tỉ rupee (92,4 triệu đô la Mỹ). Năm 2015, ChrysCapital bán cổ phần cho công ty PE Capital International Group có trụ sở tại Hoa Kỳ với mức lợi nhuận gấp 14 lần.

Ba năm sau, ChrysCapital mua 10% cổ phần với mức định giá gấp đôi năm 2015, sau đó bán 2,5% cổ phần trong đợt IPO tháng 5.2023 nhưng vẫn giữ lại 7,5%. Capital International cũng bán cổ phiếu trong đợt IPO nhưng vẫn còn 6%.

Sanjiv Kaul, đối tác tại ChrysCapital, chia sẻ: “Khi đầu tư lần đầu tiên vào năm 2007, chúng tôi tin tưởng khả năng kinh doanh của Ramesh Juneja.” Ông nói thêm, lần thứ hai  là tin tưởng vào thế hệ tiếp theo do Rajeev lãnh đạo. “Trong khi Ramesh Juneja tiếp tục đóng vai trò là người cha thì Rajeev là người phù hợp, ở đúng nơi, đúng thời điểm,” ông cho biết.

Ramesh có mặt ở văn phòng từ 5–6 giờ mỗi ngày nhưng giao việc quản lý hằng ngày cho Rajeev và thế hệ trẻ, trong đó có con trai của Prem là Sheetal, 47 tuổi, CEO; con trai Ramesh là Arjun, 37 tuổi, giám đốc vận hành; và con trai của Rajeev là Chanakya, 27 tuổi, giám đốc công nghệ.

———————————————-

Biên dịch: Quỳnh Anh