BEST Inc: Chuyển phát nhanh kiểu mới

THÁNG 1.2021, BEST EXPRESS VIỆT NAM ra mắt trung tâm phân loại hàng hóa có quy mô lớn nhất và hiện đại hóa nhất của công ty ở khu vực Đông Nam Á, đặt tại Củ Chi – TP.HCM. Tọa lạc trên khuôn viên rộng 44 ngàn m2, trung tâm này đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết và phân phối hàng hóa tại khu vực phía Nam. Theo tự bạch, hệ thống phân loại ở khu vực nhập hàng có thể xử lý khoảng 36 ngàn bưu kiện mỗi giờ, cho tổng công suất xử lý 1,3 triệu kiện hàng/ngày. Sở hữu thế mạnh về công nghệ, hệ thống dữ liệu tại tất cả trung tâm phân loại của BEST Express được xử lý trên nền tảng điện toán đám mây do tập đoàn tự phát triển, với tham vọng gia tăng độ chính xác trong phân loại bưu kiện từ 80% khi làm thủ công lên 99,9% và đưa năng suất tăng lên gấp bốn lần.

Những ngày tháng 10, BEST Express tiếp tục chuẩn bị cho trung tâm phân loại thứ hai với quy mô và công suất tương đương, dự kiến đưa vào vận hành tại Hà Nội trong tháng 11 này. “Hai trung tâm phân loại hàng hóa tự động hiện đại và có quy mô lớn nhất Đông Nam Á của tập đoàn chúng tôi đặt ở hai trung tâm kinh tế nhộn nhịp nhất ở hai đầu đất nước Việt Nam,” ông Nelson Wu – tổng giám đốc BEST Express Việt Nam không giấu vẻ tự hào nói trong buổi phỏng vấn với Forbes Việt Nam những ngày TP.HCM vừa nới lỏng giãn cách.

Cùng thời điểm BEST Express giới thiệu trung tâm phân loại hàng hóa tự động ở TP.HCM, Viettel Post – một trong những doanh nghiệp dẫn đầu thị trường chuyển phát nhanh cũng giới thiệu một trung tâm logistics tự động với công nghệ hiện đại ở TP.HCM và là trung tâm thứ sáu của Viettel Post trên cả nước. Thông tin Viettel Post cho biết, hệ thống băng chuyền chia chọn tự động của họ có công suất phân loại 42.000 bưu phẩm/ giờ.

Giao Hàng Nhanh, startup hoạt động trong lĩnh vực chuyển phát nhanh dựa vào nền tảng công nghệ hồi cuối năm 2019 cũng giới thiệu hai trung tâm phân loại hàng hóa hiện đại tại Hà Nội và TP.HCM, có công suất phân loại lần lượt 30 ngàn bưu kiện và 40 ngàn bưu kiện mỗi giờ. Như vậy, Viettel Post trải qua gần một thập niên, Giao Hàng Nhanh cũng cần tám năm để ra mắt hai trung tâm phân loại. Trong khi BEST Inc mới hiện diện tại Việt Nam hai năm nay đã nhanh chóng đầu tư vào hai trung tâm có công suất tương đương các công ty cạnh tranh cùng lĩnh vực.

Ra đời năm 2007 tại Trung Quốc, BEST Inc chọn cách ứng dụng công nghệ hỗ trợ cho ngành logistics. “Các doanh nghiệp cùng ngành thâm nhập thị trường với nền tảng dịch vụ logistics, còn điểm khởi đầu của chúng tôi là công nghệ,” nhà sáng lập, tổng giám đốc tập đoàn BEST Inc Johnny Chou trả lời báo chí năm 2019 khi tập đoàn này công bố ra mắt thị trường Việt Nam. Khởi đầu bằng BEST Cloud – công nghệ độc quyền của BEST trong việc xử lý thông tin, năm 2008, BEST Inc chính thức ra mắt tại thị trường Trung Quốc với BEST Supply Chain – một dịch vụ hỗ trợ kết nối các nhà cung ứng, doanh nghiệp bán lẻ với người tiêu dùng. Những năm sau đó, BEST Inc nhanh chóng phát triển mạng lưới ra toàn Trung Quốc và mở rộng sang các loại hình dịch vụ khác như chuyển phát nhanh BEST Express, dịch vụ vận tải BEST Freight hay BEST Capital. Tới thời điểm hiện tại, BEST Inc mở rộng tới 21 quốc gia trên toàn cầu.

Công ty niêm yết trên sàn chứng khoán New York năm 2017 này vào Việt Nam năm 2018 sau khi mua công ty chuyển phát nhanh Vinacapital Post để tận dụng hệ thống bưu cục và nhân sự địa phương. Kinh nghiệm thị trường và năng lực tài chính mạnh giúp BEST Inc rút ngắn khoảng cách với đối thủ mỗi khi gia nhập thị trường mới, kể cả tại Việt Nam. “BEST Inc có vẻ là chiến binh, dựa trên những gì họ đã thể hiện ở các thị trường lớn khác, đặc biệt là Trung Quốc. Hiệu quả từ hoạt động kinh doanh chứng tỏ họ có chuyên môn, công nghệ và khả năng tài chính để cạnh tranh ở một thị trường đang nóng như Việt Nam,” ông Julien Brun, tổng giám đốc công ty tư vấn CEL Consulting nhận định với Forbes Việt Nam.

Từ bảy kho hàng ở thời điểm cuối năm 2019, BEST Express đã nâng tổng số kho và trung tâm phân loại hàng hóa lên 30 điểm, hệ thống dịch vụ đã có mặt tại 63 tỉnh thành. Đội ngũ giao nhận tăng hơn 12 lần, từ 400 lên hơn 6.000 nhân viên hiện nay. Tổng diện tích kho hàng và trung tâm phân loại ở Việt Nam tính tới tháng tám năm nay khoảng gần tám héc ta. Chỉ riêng trong năm 2020, lượng bưu kiện BEST Inc vận chuyển tại Việt Nam ghi nhận tăng trưởng ba con số, trở thành động lực tăng trưởng của họ trong toàn thị trường Đông Nam Á. Hiện tại, BEST là đối tác của các sàn thương mại điện tử lớn nhất Việt Nam và hàng chục ngàn chủ cửa hàng cá nhân.

Tốc độ phát triển cho thấy gia nhập thị trường muộn không phải là hạn chế với BEST Express. Họ tiên phong đưa vào Việt Nam mô hình kinh doanh mới trong lĩnh vực logistics: Nhượng quyền bưu cục. Nhà sáng lập Johnny Chou từng chia sẻ, mô hình nhượng quyền là mấu chốt của nền kinh tế số, là hệ sinh thái gồm nhiều doanh nghiệp hỗ trợ nhau để cùng phát triển.

CEO BEST Express Việt Nam cho biết họ không đặt quá nhiều kỳ vọng ở thời điểm khởi đầu, chỉ đơn giản là tìm cách nhanh nhất tiến vào “quốc gia đang chứng kiến sự tăng trưởng bùng nổ của thương mại điện tử” ở Đông Nam Á. Tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ của thương mại điện tử sẽ tạo ra lợi thế cho những doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics dựa trên nền tảng công nghệ như BEST Inc. Sự quyết liệt thể hiện rõ khi họ nhanh chóng hoàn tất thương vụ mua Vinacapital Post chỉ trong vòng hai tháng từ khi đặt văn phòng tại Việt Nam. “Nhiều doanh nghiệp nói họ có mạng lưới khách hàng lớn nhất, số khác cho rằng họ nhận được nhiều hỗ trợ từ chính quyền hoặc sở hữu hạ tầng rộng lớn. Còn với BEST, công nghệ là nền tảng,” Nelson Wu tỏ ra tự tin.

Thành công ở Trung Quốc và nhiều thị trường khác trên thế giới, BEST Inc mang mô hình nhượng quyền sang Việt Nam với tham vọng kết hợp công nghệ nền tảng của họ và khả năng am hiểu thị trường bản địa của từng chủ bưu cục. Ông Nelson đã trực tiếp tìm kiếm và thuyết phục những đối tác nhượng quyền từ ngày đầu tiên thừa nhận, không dễ để giới thiệu một dịch vụ hoàn toàn mới và chưa có điển hình thành công tới các đối tác bản địa. Từ khoảng 90 bưu cục ở thời điểm khởi đầu hiện tại mạng lưới nhượng quyền của BEST Inc lên tới 600 bưu cục trên cả nước. Họ đặt mục tiêu nâng số bưu cục lên gấp ba lần trong vòng ba năm tới.

Thành công ở Trung Quốc và nhiều thị trường khác trên thế giới, BEST Inc mang mô hình nhượng quyền sang Việt Nam với tham vọng kết hợp công nghệ nền tảng của họ và khả năng am hiểu thị trường bản địa của từng chủ bưu cục. Ông Nelson đã trực tiếp tìm kiếm và thuyết phục những đối tác nhượng quyền từ ngày đầu tiên thừa nhận, không dễ để giới thiệu một dịch vụ hoàn toàn mới và chưa có điển hình thành công tới các đối tác bản địa. Từ khoảng 90 bưu cục ở thời điểm khởi đầu hiện tại mạng lưới nhượng quyền của BEST Inc lên tới 600 bưu cục trên cả nước. Họ đặt mục tiêu nâng số bưu cục lên gấp ba lần trong vòng ba năm tới.

Tuy nhiên, chỉ lợi thế về công nghệ cũng không thể giải quyết những thách thức của BEST Inc khi tiến vào thị trường mới, cụ thể là các yếu tố bản địa. Người lãnh đạo thị trường Việt Nam lặp lại nhiều lần với Forbes Việt Nam về nỗ lực địa phương hóa nền tảng từ tập đoàn. “Dịch vụ của chúng tôi phục vụ khách hàng bản địa, để thu hút đối tác nhận nhượng quyền hay đảm bảo chất lượng dịch vụ đều cần đến các nhân tài địa phương,” ông Nelson nói.

Thuyền trưởng BEST Express Việt Nam cho biết họ đầu tư rất nhiều vào việc tìm kiếm những nhân sự giỏi trong ngành tại Việt Nam, mang hệ thống công nghệ và cách làm từ tập đoàn trao cho đội ngũ này để họ giúp BEST rút ngắn khoảng cách với các đối thủ trong việc nâng cấp chất lượng phục vụ khách hàng bản địa. “Mỗi thị trường có nhu cầu khác biệt, từ hệ thống thông tin quản lý chung, V9 là phiên bản dành riêng cho Việt Nam, T9 ở Thái Lan hay M9 ở Malaysia,” ông Nelson đưa ra ví dụ.

COVID-19 dù ảnh hưởng tiêu cực nhưng đồng thời cũng đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng của ngành thương mại điện tử, đồng nghĩa những đơn vị cung cấp giải pháp chuyển phát như BEST Inc hưởng lợi, theo Nelson. Báo cáo kết quả kinh doanh sáu tháng đầu năm 2021 của tập đoàn cho thấy lượng bưu kiện vận chuyển tại Việt Nam tăng khoảng 200% so với cùng kỳ năm trước và cao hơn mức trung bình cả khu vực Đông Nam Á 140%.

Thử thách đối với những doanh nghiệp e-logistics trong tương lai, theo ông Julien là phải liên tục cải thiện công suất, nâng cao khả năng quản lý hoạt động vận hành và đảm bảo nguồn lực tài chính mạnh. Riêng BEST Express, ông Julien nhận xét họ phải địa phương hóa các thế mạnh và tìm cách trở nên khác biệt ở một thị trường có quá nhiều đối thủ cạnh tranh. “Kinh doanh hậu cần điện tử mới ở giai đoạn sơ khai và sẽ còn phát triển trong những năm tới. Nhu cầu người dùng không biến mất khi tốc độ chuyển từ bán lẻ ngoại tuyến sang trực tuyến đang ngày càng gia tăng,” theo ông Julien.

Nhượng quyền bưu cục và chuyển phát nhanh là hai trong số tám mảng dịch vụ trong hệ sinh thái của tập đoàn BEST Inc. Không tiết lộ cụ thể, ông Nelson cho rằng dựa vào nhu cầu thị trường để cân nhắc dịch vụ nào sẽ tiếp tục đưa vào Việt Nam. Trong thực tế, bên cạnh phát triển hai dịch vụ chuyển phát nhanh và nhượng quyền bưu cục, BEST Inc. cho thấy những bước đi rất rõ trong việc xây dựng chuỗi cung ứng kiểu mới, dựa trên lợi thế công nghệ. Các tuyến đường vận chuyển hàng hóa giữa một số nước Đông Nam Á với Trung Quốc đã được thiết lập.

“Kinh tế số và toàn cầu hóa đã thay đổi những gì chúng ta thường nghĩ về chuỗi cung ứng truyền thống,” Nelson nhận xét. Những tuyến đường tương tự nối năm thị trường Thái Lan, Việt Nam, Malaysia, Singapore và Campuchia đã nằm trong kế hoạch, sắp tới là Philippines và Indonesia – hai điểm nóng về tăng trưởng thương mại điện tử. Đông Nam Á chỉ là điểm khởi đầu của mạng lưới thương mại toàn cầu mà BEST nhắm tới, trong đó Việt Nam là thị trường trọng điểm. “Việt Nam sẽ trở thành trung tâm tập hợp các dịch vụ liên quan tới thương mại điện tử (e-commerce hub) mới của khu vực trong 5 – 10 năm tiếp theo, dựa trên tiềm năng và tốc độ tăng trưởng bùng nổ,” Nelson dự báo.

Vị lãnh đạo BEST có lý do để tin tưởng vào tiềm năng thị trường Việt Nam. Dữ liệu theo báo cáo “Đông Nam Á – Ngôi nhà cho chuyển đổi kỹ thuật số” từ Facebook và Bain & Company công bố tháng chín năm nay chỉ ra, mức độ tăng trưởng người dùng số ở Việt Nam cao thứ hai trong khu vực, chỉ sau Indonesia. Dự kiến đến hết năm nay, khoảng 53 triệu người Việt – hơn một nửa dân số sẽ trở thành người dùng số. Mức độ sẵn sàng chi tiêu của mỗi cá nhân cũng được ghi nhận sẽ tăng tỉ lệ thuận với lượng người dùng. Việt Nam cùng với Philippines và Indonesia là ba quốc gia thuộc nhóm có tổng giá trị giao dịch e-commerce (GMV) cao nhất khu vực trong năm năm tới. Riêng tại Việt Nam, báo cáo dự tính GMV sẽ tăng thêm khoảng 4,5 lần, con số tương ứng tại Philippines là 3,8 và 1,6 lần tại Indonesia.

Tổng giám đốc BEST Express Nelson Wu tiếp phóng viên Forbes Việt Nam tại phòng làm việc của ông ở tầng 21 tòa nhà Viettel vào trung tuần tháng 10 – thời điểm bận rộn của những dịch vụ hậu cần công nghệ khi các sàn thương mại điện tử vừa mới kết thúc đợt cao điểm bán hàng nhân ngày đôi 10.10. Ông Nelson là một trong những người đầu tiên của tập đoàn tới Việt Nam năm 2018 để ra mắt thương hiệu BEST Express. Vị giám đốc đã trực tiếp đàm phán và hoàn tất thương vụ M&A giữa BEST Inc và Vinacapital Post, làm việc với các đối tác trong quá trình xây dựng nhà máy, gặp gỡ những chủ bưu cục nhượng quyền đầu tiên. ” Tôi rất hào hứng khi nghĩ về những gì chúng tôi có thể làm tiếp theo để tiếp tục là một đơn vị cung cấp dịch vụ chuỗi cung ứng nổi bật ở Việt Nam và khu vực,” ông Nelson Wu nói.

Theo Forbes Việt Nam số 99, tháng 11.2021